Z czego składa się sprzęt chroniący przed upadkiem?

Przepisy prawa polskiego i europejskiego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy zobowiązują pracodawców, którzy zatrudniają pracowników wykonujących prace na wysokości do zapewnienia im właściwych środków chroniących przed upadkiem z wysokości. Praca na wysokości wykonywana może być wyłącznie wtedy, gdy warunki związane z pogodą nie zagrażają bezpieczeństwu oraz zdrowiu i życiu pracowników. Organizując pracę na wysokości, w pierwszej kolejności wykorzystać należy środki ochrony zbiorowej, takie jak balustrady, siatki ochronne, rusztowania ochronne, rusztowania robocze. W sytuacji uniemożliwiającej ich użycie, sięgnąć trzeba po środki ochrony indywidualnej.

Zadania środków ochrony indywidualnej

Głównym zadaniem indywidualnego sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości jest asekuracja osób na stanowiskach pracy, na których nie ma możliwości zastosowania innych rozwiązań ochronnych – ochron grupowych. Niestety, korzystanie z indywidualnych systemów chroniących przed upadkiem z wysokości nie eliminuje w pełni, ryzyka urazu spowodowanego zjawiskami towarzyszącymi powstrzymywaniu spadania. Jednym z najgroźniejszych zjawisk związanych ze stosowaniem takiego sprzętu jest zderzenie z elementami konstrukcyjnymi stanowiska pracy lub podłoża podczas powstrzymywania spadania z wysokości.

Wytyczne doboru sprzętu

Podstawowym warunkiem doboru środków ochrony indywidualnej jest rozpoznanie i ocena zagrożeń występujących na stanowiskach pracy. Zasadnicze funkcje, jakie spełniać musi indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości to:

• w sytuacji zaistnienia upadku - zatrzymanie upadku w powietrzu i ograniczenie siły towarzyszącej zatrzymaniu oraz umożliwienie poszkodowanemu na bezpieczne oczekiwanie na nadejście pomocy zgodnie z EN 363 „Indywidualny sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości - Systemy powstrzymywania spadania”,
• ustalanie pozycji podczas pracy lub niedopuszczanie do przyjęcia przez pracownika położenia, w którym istnieje możliwość upadku z wysokości, zgodnie EN 358 „Indywidualny sprzęt ochronny ustalający pozycję podczas pracy i zapobiegający upadkom z wysokości”.

Podstawowe składniki systemu

System powstrzymywania spadania musi zawierać trzy podstawowe składniki:

• punktu kotwiczącego (elementu zaczepowego) - definiowanego w ramach normy EN795,
• podzespołu łącząco-amortyzującego - opisywanego w ramach norm EN355, EN362 oraz EN354,
• szelek bezpieczeństwa, do których odnoszą się normy EN361 oraz EN358.

Punkt kotwiczący, którego zadaniem jest zaczepienie podzespołu łącząco-amortyzującego do konstrukcji nośnej. Punkty kotwiczące mogą być stałe – słupki kotwiczące, systemy poziome z liną stalową oraz przenośne – statywy bezpieczeństwa, zaczepy linkowe, zaczepy taśmowe, włókiennicze poziome liny kotwiczące, belki zaczepowe.

Podzespół łącząco-amortyzujące – łączy klamrę zaczepową szelek bezpieczeństwa, z punktem kotwiczącym. W chwili, w której nastąpi spadanie podzespół łącząco-amortyzujący musi zatrzymać upadek oraz złagodzić siłę powstającą w czasie wyhamowania upadku.

Szelki bezpieczeństwa, których podstawowym zadaniem jest utrzymanie ciała człowieka w trakcie spadania oraz bezpieczne rozłożenie sił dynamicznych towarzyszących powstrzymywaniu spadania. Ponadto po zatrzymaniu konstrukcja szelek powinna umożliwić bezpieczne i w miarę wygodne oczekiwanie na nadejście pomocy.

Jedynie pełne szelki bezpieczeństwa, czyli posiadające pasy barkowe i udowe dopuszczone są do użytkowania jako zabezpieczenie przed upadkiem z wysokości. Szelki bezpieczeństwa powinny posiadać ergonomiczną konstrukcję i zapewniać właściwy komfort pracy. W zależności od typu, szelki bezpieczeństwa posiadają jeden lub więcej punktów zaczepowych współpracujących z podzespołem łącząco-amortyzującym oraz linką urządzenia ustalającego pozycję przy pracy (w szelkach z pasem biodrowym). Ilość i rozmieszczenie punktów zaczepowych decyduje o funkcjonalności szelek bezpieczeństwa.

Odpowiedni wybór indywidualnego sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości i jego prawidłowa konfiguracja uzależnione są od stanowiska pracy, na którym będzie użytkowany oraz od charakteru wykonywanych czynności. Niezwykle istotnym elementem, dającym dodatkową gwarancję bezpieczeństwa powinny być specjalistyczne szkolenia dla poszczególnych grup zawodowych.

Na www.bezpieczenstwo-bhp.pl w zakładce SPRZĘT CHRONIĄCY PRZED UPADKAMI znaleźć można bogatą ofertę produktów.