28 KWIETNIA – ŚWIATOWY DZIEŃ BHP

KTO OPOWIADA ZA ORGANIZACJĘ?

Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy promowany i organizowany jest przez Międzynarodową Organizację Pracy – MOP. Z racji, iż tego dnia równolegle obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Pamięci Ofiar Wypadków przy Pracy i Chorób Zawodowych koordynatorem obchodów są organizacje związków zawodowych. Coroczne obchody Światowego Dnia BHP opatrzone są proponowanym przez MOP tematem przewodnim.

KILKA ISTOTNYCH DAT

1919 – ustanowienie Międzynarodowej Organizacji Pracy
1989 – początek obchodów Międzynarodowego Dnia Pamięci Ofiar Wypadków przy Pracy i
Chorób Zawodowych
2001 – Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy został oficjalnie uznany przez
Międzynarodową Organizację Pracy
2003 – proklamacja święta przez Międzynarodową Organizację Pracy we współpracy ze Światową
Organizacją Zdrowia oraz Międzynarodową Konferencją Związków Zawodowych
2003 – początek obchodów święta w Polsce (na mocy uchwały Sejmu RP)

Międzynarodowa Organizacja Pracy, a bezpieczeństwo i higiena pracy

Międzynarodowa Organizacja Pracy jest jedną z najważniejszych organizacji, które zajmują się problematyką pracy. MOP zrzesza 187 krajów członkowskich, będących na różnym etapie rozwoju gospodarczego. Trójstronna zasada działalności organizacji ma na celu wyznaczenie wspólnego standardu pracy i opracowań norm prawnych oraz programów promujących godną pracę dla wszystkich ludzi na całym świecie. MOP zaprasza do współpracy:

• przedstawicieli rządów,
• pracodawców,
• pracowników (partnerów społecznych).

W ramach programu Godna Praca Międzynarodowa Organizacja Pracy podejmuje działania mające na celu poprawę warunków pracy i warunków ekonomicznych dla zrównoważonego rozwoju.

Ile i jakie cele strategiczne zakłada program Godna Praca?

Program Godna Praca określa 4 cele strategiczne:

• Tworzenie i popularyzacja standardów oraz kluczowych zasad i praw pracy,
• Zwiększanie liczby osób otoczonych ochroną socjalną i zwiększanie jej efektywności,
• Intensyfikacja szans kobiet i mężczyzn na godne zatrudnienie i wynagrodzenie,
• Wzmacnianie trójstronnych zasad i dialogu społecznego.

RÓŻNE HASŁA PRZEWODNIE

Każdego roku Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy opatrzony jest innym hasłem przewodnim. Organizatorzy co roku zwracają uwagę na najistotniejsze i najbardziej aktualne i nurtujące problemy.
Jakie tematy kampanii MOP były przedmiotem kilku ostatnich lat?
Na przestrzeni ostatnich kilku lat tematami przewodnimi kampanii MOP były:

• 2012 – „Promocja zagadnień bezpieczeństwa i zdrowia w pracy w zielonej gospodarce”

Aby chronić naturalne środowisko i nieustanie czerpać korzyści z tego, co zapewnia ono człowiekowi, należy zmniejszyć ilość wydobywanych surowców. Narzuca to zmianę sposobu produkcji dóbr i dostarczania usług oraz wykorzystywania zasobów naturalnych. Dlatego potrzebna jest „zielona gospodarka". Niezbędnym jest tworzenie miejsc pracy w zawodach związanych z sektorami transportu zbiorowego, budownictwa, odnawialnych źródeł energii i gospodarki odpadami. Tworzenie „zielonych” miejsc pracy uwzględniać musi wymogi zapewnienia pracownikom bezpiecznych i zdrowych warunków pracy.

• 2013 – „Profilaktyka chorób zawodowych”

Ważnym jest przywiązywanie dużej wagi do ochrony pracowników przed wypadkami przy pracy w przemyśle. Statystyki pokazują, że każdego roku z powodu chorób zawodowych umiera 6 razy więcej osób, niż z powodu wypadków przy pracy. Za chorobę zawodową uznawane jest schorzenie spowodowane działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących w środowisku pracy. Ale to nie jedyna przyczyna, może być nią także sposób wykonywania pracy. MOP aktywnie wspiera prace mające na celu ochronę pracowników przed chorobami zawodowymi, zapewniając pomoc techniczną, wspiera opracowanie krajowych programów działań, nagłaśnia problematykę, gromadzi i udostępnia informacje o danych chorobach, współpracuje z licznymi instytucjami międzynarodowymi.

• 2014 – „Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia przy stosowaniu substancji chemicznych w pracy”

Do substancji chemicznych objętych kontrolą i nadzorem, które znajdują swe zastosowanie w środowisku pracy należą pierwiastki chemiczne oraz ich związki powodujące szkodliwe
następstwa w organizmach żywych. Coraz szerzej wykorzystywane w każdej dziedzinie życia substancje chemiczne i ich mieszaniny są często niebezpieczne, ale jednocześnie niezbędne. Chemikalia są istotną częścią wielu procesów przemysłowych, jednak kontrolowanie ekspozycji na substancje chemiczne w miejscu pracy oraz ograniczanie emisji środków chemicznych do środowiska jest trudnym zadaniem. Niezbędne podczas wykonywania pracy przy stosowaniu substancji chemicznych są środki ochrony indywidualnej www.bezpieczenstwo-bhp.pl
MOP uważa, iż trójstronne wysiłki powinny służyć osiągnięciu równowagi pomiędzy korzyściami ze stosowania substancji chemicznych, a negatywnymi skutkami narażenia na nie w miejscu pracy. Ważna jest stała kontrola środków zapobiegawczych.

• 2015 – „Budujmy kulturę bezpieczeństwa pracy”

Kultura bezpieczeństwa jest związana z wysoką wartością ludzkiego zdrowia i życia oraz ustanowieniem granicy pomiędzy koniecznym niekiedy ryzykiem, a zapewnieniem bezpieczeństwa i ochrony przed zagrożeniami. Istotą efektywnego kształtowania kultury bezpieczeństwa pracy w przedsiębiorstwie jest szereg obszarów, m.in. :
- zaangażowanie kierownictwa
- otwarta i szczera komunikacja
- partycypacja pracowników
- edukacja z zakresu bhp
- analiza wypadków
- motywowanie oraz wzmacnianie zachowań bezpiecznych
- współpraca między pracownikami

W krajowej kulturze bezpieczeństwa pracy prawo do bezpiecznego i zdrowego środowiska pracy respektowane powinno być na wszystkich poziomach. Kształtowanie tej kultury jest procesem dynamicznym i wymaga zaangażowania wszystkich uczestników procesu pracy.

• 2016 – „Stres w miejscu pracy”

Problem stresu w pracy jest problemem coraz bardziej zauważalnym. Wynika to z faktu szybkiego tempa życia i pracy, trudnych wyzwań i wysokich oczekiwań ze strony pracodawców. Pracownicy doświadczają coraz większej presji. Spełnianie wymagań stawianych przez dynamicznie zmieniający się świat pracy prowadzić może do rozwoju zagrożeń psychospołecznych. Problemem jest wzrastająca konkurencja, dłuższe godziny pracy, nacisk na wydajność. Wymienione zagrożenia powodują, że miejsca pracy stają się coraz bardziej stresogennym dla pracownika środowiskiem. Równowaga „praca-życie prywatne” jest często niemożliwa do utrzymania. Do tego dochodzą wyraźne zmiany w stosunkach międzyludzkich w środowisku pracy. Migracje, kryzys ekonomiczny i inne nowe zjawiska w światowej gospodarce powodują, że pracownicy doświadczają zmian organizacyjnych i restrukturyzacji, obniżenia możliwości zarobkowych i niepewności, lęku o utrzymanie stanowiska w pracy i stabilności finansowej, masowych zwolnień i bezrobocia.

• 2017 – „Lepsze gromadzenie i wykorzystanie danych BHP”

Właściwe gromadzenie i zarządzenie danymi bhp będzie możliwe tylko, wtedy gdy kompetentne instytucje opracują jednolite zasady i procedury dla wszystkich instytucji w kraju. Dane te powinny dotyczyć zbierania i przekazywania danych na temat:
- wypadków przy pracy,
- chorób zawodowych i niebezpiecznych zdarzeń, które mogą być przyczyną urazu lub choroby związanej z pracą,
- wypadków w drodze do pracy.
Ujednolicenia wymagają również zasady publikowania rocznych statystyk wypadków, chorób i zdarzeń. Tylko pełne, rzetelne i aktualne dane stanowią podstawę do rozpoznania faktycznych zagrożeń w miejscu pracy, a co za tym idzie tworzenia skutecznych programów prewencyjnych, dzięki którym będzie można uniknąć wielu nieszczęśliwych wypadków i zagrożeń. Gromadzone dane powinny być porównywalne pomiędzy instytucjami krajowymi, a także na poziomie międzynarodowym. Takie ujednolicenie zasad zbierania danych umożliwi ich właściwy bilans i analizę, a co za tym idzie sprzyjać będzie kształtowaniu odpowiedniej polityki dotyczącej bezpieczeństwa pracy.

• 2018 – „Młodzi bezpieczni w pracy”

Poprawa bezpieczeństwa i zdrowia młodych pracowników oraz doprowadzenie do zakończenia pracy dzieci był tematem wiodącym obchodów Światowego Dnia Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy 2018. Według MOP 15% siły roboczej na świecie stanowią osoby w wieku 15-24 lat. Młodociani pracownicy stają się ofiarami o 40% większej liczby wypadków przy pracy (niepowodujących śmierci) niż pracownicy powyżej 25. roku życia. Młodzi pracownicy często nie wiedzą, że w pracy mają prawo zgłaszać zastrzeżenia, a nawet odmówić wykonania zadań, które w ich odczuciu są niebezpieczne. Warto zachęcać, aby młodzi w trudnych sytuacjach dzielili się swoimi wątpliwościami z szefem, specjalistą ds. bhp lub kimś z rodziny.
Zatrważające statystyki pokazują również problem pracy wykonywanej przez dzieci (i nie dotyczy to tylko regionów najbiedniejszych. Z bólem, należy zwrócić uwagę, że praca dzieci pozbawia je dzieciństwa i godności, szkodzi fizycznemu i umysłowemu rozwojowi, ogranicza ich potencjał. Konieczność pracy i ograniczona możliwość nauki lub jej całkowity brak uniemożliwia dzieciom wyjście z ubóstwa w przyszłości.

• 2019 – „Bezpieczeństwo i zdrowie w pracy jutra”

Tym tematem MOP włącza się aktywnie do dyskusji nad potrzebą zmian w świecie pracy i ich wpływu na bezpieczeństwo i zdrowie pracowników. Z okazji jubileuszu MOP przygotował i opublikował specjalny raport opisujący 100-letnią historię, jej zaangażowania w ochronę życia oraz promocję bezpiecznego i zdrowego środowiska pracy. W raporcie przedstawiono wpływ, jaki na charakter i bezpieczeństwo pracy ma między innymi rozwój:
- teleinformatyki,
- cyfryzacji,
- automatyzacji i robotyki,
- nanotechnologii,
jak również:
- starzenie się siły roboczej,
- zwiększające się migracje,
- zmiany klimatyczne,
- wzrost zanieczyszczenia środowiska.
Duża część raportu poświęcona była zmianą w organizacji pracy, do których należą coraz częstsze: - niestandardowe formy zatrudnienia,
- praca za pośrednictwem platform internetowych,
- zmiany w sposobie wykonywania pracy i roli ludzi w procesach produkcji.

• 2020 – „Przemoc i nękanie w miejscu pracy” - taki miał być przewodni temat tegorocznych obchodów Światowego Dnia Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy.

Co spowodowało zmianę tematu w roku 2020?
Zmianę tematu tegorocznego święta BHP spowodowała bieżąca sytuacja zawiązana z pandemią COVID-19 na całym świecie.

Jaki temat przyniosła bieżąca sytuacja?

• 2020 – „Stop pandemii”

Bieżąca sytuacja zawiązana z pandemią COVID-19, postawiła wielkie wyzwanie dla społeczeństw na całym świecie. Międzynarodowa Organizacja Pracy ogłosiła, że Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy 2020 poświęcić trzeba tematowi zwalczania chorób zakaźnych w pracy, w szczególności pandemii COVID-19. Tegoroczny Dzień BHP skoncentrowany był na problemie zwalczania chorób zakaźnych w pracy, w tym pandemii COVID-19 oraz na zapewnieniu bezpieczeństwa i zdrowia pracownikom. Niezbędne jest podejmowanie specjalnych środków w celu ochrony milionów pracowników służby zdrowia i innych pracowników. MOP zwraca również, w tym szczególnym okresie uwagę na wykorzystanie możliwości na szeroką skalę pracy zdalnej, co umożliwi realizację innych zajęć oraz pozwoli na zapewnienie opieki dzieciom. Wirus w dużej mierze dotyka osoby chore i starsze, dlatego o nie zadbać trzeba szczególnie.

OBCHODY ORGANIZOWANE PRZEZ ZWIĄZKI ZAWODOWE

Równolegle do obchodów Światowego Dnia Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy, obchodzony jest 28 kwietnia przez związki zawodowe Międzynarodowy Dzień Pamięci Ofiar Wypadków przy Pracy i Chorób Zawodowych. Obchody związkowe koordynowane są przez Międzynarodową Konfederację Związków Zawodowych. Członkowie związków oddają tego dnia cześć pracownikom, którzy zginęli, zostali ranni lub stracili zdrowie z powodu złych warunków pracy.

Jakie hasła przewodnie towarzyszą obchodom związkowców?

Kilka haseł przewodnich towarzyszącym obchodom związkowców:

1. „Pamiętaj o zmarłych. Walcz ze wszystkich sił za żywych”
2. „Budujmy kulturę bezpieczeństwa pracy”
3. „Dobre prawo – prawidłowe egzekwowanie – silne związki zawodowe”
4. „Przedsiębiorstwa, w których działają związki zawodowe są bezpieczniejszymi miejscami pracy”.

Obchody Światowego Dnia Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy i Międzynarodowego Dnia Pamięci Ofiar Wypadków przy Pracy i Chorób Zawodowych, a co za tym idzie szereg konferencji, przedsięwzięć i publikacji budują świadomość społeczną w obszarze praw pracowniczych, bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.