CO MUSI ZAWIERAĆ APTECZKA W ZAKŁADZIE PRACY

OBOWIĄZKI PRACODAWCY

Jakie działania spoczywają na pracodawcy?

W każdym zakładzie pracy powinna znaleźć się apteczka pierwszej pomocy oraz środki pierwszej pomocy. Do obowiązków pracodawcy należy zapewnienie pracownikom sprawnie funkcjonującego systemu pierwszej pomocy.

Czym jest system pierwszej pomocy?

System pierwszej pomocy opiera się na określonym i zorganizowanym sposobie udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym, przez wyznaczonych wcześniej pracowników na podstawie określonych procedur, które muszą być spójne ze wszystkimi procedurami awaryjnymi stosowanymi w danym przedsiębiorstwie.
Działania pracodawcy, na którym spoczywa odpowiedzialność organizacji pierwszej pomocy w zakładzie pracy dostosowana powinny być do:

• rodzaju i zakresu prowadzonej działalności,
• liczby zatrudnionych pracowników i innych osób przebywających na terenie zakładu pracy,
• rodzaju i poziomu występujących zagrożeń.

Co o apteczkach pierwszej pomocy mówią przepisy?

1. Obowiązek zapewnienia pierwszej pomocy w zakładzie pracy wynika z bardzo ogólnych przepisów Kodeksu pracy art. 2091 §1, gdzie pracodawca zobowiązany jest zapewnić środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników.
2. Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy § 44, gdzie te przepisy określone są dość szczegółowo.

Powyższe rozporządzenie nakazuje pracodawcy zapewnienie pracownikom sprawnie funkcjonującego systemu pierwszej pomocy w sytuacji wypadku oraz środków do udzielania pierwszej pomocy.
Zapisy rozporządzenia wskazują co konkretnie powinno składać się na wspomniany już system pierwszej pomocy, a mianowicie:

• punkty pierwszej pomocy w oddziałach, gdzie wykonywane są prace powodujące duże ryzyko wypadku lub działania związane z wydzielaniem się par, gazów albo pyłów substancji sklasyfikowanych, jako niebezpieczne ze względu na ostre działanie toksyczne,
• apteczki w poszczególnych oddziałach zakładu pracy.

Jak tworzy się zespół pierwszej pomocy?

Najlepszy wybór stanowią pracownicy, zgłaszający się do zespołu pierwszej pomocy dobrowolnie oraz osoby mające do tego predyspozycje. W przypadku, gdy pracodawca sam wyznacza osoby do pełnienia funkcji w zespole pierwszej pomocy, przed skierowaniem na szkolenie posiadać powinien wiedzę, czy dany pracownik nadaje się do udzielania pierwszej pomocy.

Istotną sprawę stanowi fakt, iż osoba wykonująca czynności w zakresie udzielania pierwszej pomocy musi być zatrudniona na etacie, niedopuszczalne jest korzystanie z osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych czy firm zewnętrznych. Obowiązkiem pracodawcy jest poinformowanie pracowników, które osoby wyznaczone zostały do udzielania pierwszej pomocy.

Jak wygląda zakładowa apteczka przemysłowa?

Zakładowa apteczka to zestaw środków przewidzianych na udzielenie pomocy w wyniku wypadku w firmie wytwórczej, zakładzie przemysłowym, fabryce, biurze, itp. Apteczka występuje w kształcie odpornej na uderzenia walizki zaopatrzonej w uszczelkę, dzięki której nie powinien dostać się do środka żaden płyn. To sprzęt, który w prosty, bezpieczny i szybki sposób można przenieść do poszkodowanego.

Co powinno znajdować się w zakładowej apteczce pierwszej pomocy?

Ponieważ prawo nie definiuje jednego ustalonego wykazu środków, które powinny znajdować się w apteczce, zgodnie z przepisami skład apteczki ustalony powinien być w porozumieniu z lekarzem medycyny pracy.
Do podstawowego składu apteczki zalicza się się przede wszystkim

• środki opatrunkowe, czyli np.:
• opaski elastyczne
• opaski dziane
• plastry z opatrunkiem i bez
• opatrunki jałowe
• chusty trójkątne
• wyposażenie dodatkowe, konieczne do właściwego udzielenia pierwszej pomocy:
• rękawiczki jednorazowe
• nożyczki
• aparat do sztucznego oddychania
• koc termiczny.

Oprócz środków do udzielania pierwszej pomocy w apteczce musi znajdować się instrukcja udzielania pierwszej pomocy.

W jakiej formie przedstawiona powinna być instrukcja pierwszej pomocy?

Forma instrukcji nie została w jakikolwiek sposób narzucona. Może to być zarówno obszerna wielostronnicowa instrukcja, jak również bardziej użytkowa forma np. opracowanie obrazkowe, jedynie z krótkimi kluczowymi komentarzami, np.:
- o liczbie uciśnięć klatki piersiowej,
- o liczbie wdechów ratowniczych,
- alarmowych numerach telefonu.
Z reguły udzielaniu pierwszej pomocy towarzyszy duży stres, który często przekłada się na chaotyczne działanie. Warto zatem poświęcić trochę czasu na stworzenie instrukcji zawierającej czytelne i proste komunikaty.

Kto powinien uzupełniać apteczkę?

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej obsługę punktów i apteczek pierwszej pomocy należy powierzyć pracownikom przeszkolonym w udzielaniu pierwszej pomocy. Liczba upoważnionych pracowników zależy od wielkości przedsiębiorstwa, są to więc ustalenia indywidualne wynikające z ze struktury zakładu pracy. Jeżeli w firmie występuje praca zmianowa, takie osoby muszą być zapewnione na każdej zmianie roboczej.
Kwestię częstotliwości przeglądów apteczek i uzupełniania ich zawartości regulować powinny przepisy wewnętrzne. Nad systemem pierwszej pomocy i kontrolą punktów i apteczek pierwszej pomocy czuwać powinna zakładowa służba BHP.

Jak wygląda rozmieszczenie apteczek?

Rozmieszczając apteczki pierwszej pomocy kierować trzeba się rodzajem i nasileniem istniejących zagrożeń. Ilość, usytuowanie i wyposażenie apteczek powinny być ustalone w porozumieniu z lekarzem pełniącym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, z uwzględnieniem rodzajów i nasilenia występujących zagrożeń.
Zarówno w punktach pierwszej pomocy jak i przy apteczkach, w widocznych miejscach, powinny być umieszczone instrukcje o udzielaniu pierwszej pomocy.
Każdy pracownik, w razie potrzeby musi mieć możliwość łatwego dotarcia do apteczki i skorzystania z jej zawartości, w zależności od zaistniałej sytuacji, w której konieczne jest udzielenie pierwszej pomocy przedmedycznej lub podjęcie działań ratunkowych, mających poprzedzić akcję właściwych służb ratowniczych.

Czy istnieje uniwersalne wyposażenie apteczki?

W tej kwestii nie istnieje rozwiązanie idealne. Warto polegać na gotowych normach i na nich opierać budowę własnego zestawu. Głównym zaleceniem niech będzie analiza zagrożeń, powstających wypadków i rzeczywistego zużycia środków, na podstawie której należy odpowiednio modyfikować i uzupełniać jej wyposażenie.
Typowe składy apteczki dla popularnej normy Din 13 to :

• DIN 13157 - określana również jako norma przemysłowa. Określa rodzaj oraz ilość opatrunków i akcesoriów niezbędnych dla udzielenia pierwszej pomocy na terenie biura, budowy, zakładu pracy, szkoły, obiektu sportowego, itp.,
• DIN 13169 - to w zasadzie rozbudowana norma 13157, a praktycznie jej zdublowany skład. Przeznaczona jest do zabezpieczenia większej ilości osób.
• DIN 13167 - norma stosowana najczęściej do wyposażenia jednośladów,
• DIN 13164 - norma określająca skład podstawowej apteczki samochodowej.

Apteczki pierwszej pomocy oraz środki do ich wyposażenia dostępne są na apteczki.