Kto ponosi odpowiedzialność prawną za wypadek w miejscu pracy?

Wypadki w pracy się zdarzają i żaden pracodawca, nawet stosując najlepsze rękawice ochronne czy wyposażając pracowników w buty robocze, nie jest w stanie im zapobiec. Jednakże warto wiedzieć, kto ponosi odpowiedzialność prawną, gdy w zakładzie pracy nastąpi niespodziewane zdarzenie. 

Odpowiedzialność prawna a wypadek w miejscu pracy

Rolą pracodawcy jest zapewnienie zatrudnionym osobom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, jednak całkowite ograniczenie ryzyka związanego z wypadkami i wykonywanymi obowiązkami jest po prostu niemożliwe. Jakie są konsekwencje wypadków w miejscu pracy dla pracodawcy? Przekonaj się. 

Przepisy prawne

Wypadki w miejscu pracy występują nie tylko w zakładach, gdzie pracodawca nie dba o zdrowie, życie i bezpieczeństwo pracowników, ale również takich, w których jest to dla pracodawcy istotne i zwraca uwagę na kwestie z tym związane. Pracodawca powinien gwarantować zatrudnionym osobom dostęp do wiedzy z zakresu BHP, instrukcje obsługi i wiedzę techniczną związaną ze sprzętem, który jest wykorzystywany z pracy, a także wymagane zabezpieczenia. 

W przepisach prawa można znaleźć informację, iż odpowiedzialność za wypadki, które wystąpią w miejscu pracy, spoczywa w zależności od sytuacji na osobach trzecich z różnych stanowisk. Odpowiedzialność spoczywa na pracodawcy lub opcjonalnie na kierowniku danego zespołu albo też osobie, która została oddelegowana do kontrolowania przestrzegania BHP w zakładzie pracy. 

Podstawą prawną odpowiedzialności karnej jest art. 220 kodeksu karnego, gdzie widnieje zapis, który sugeruje, iż to właśnie od osoby monitorującej albo nadzorującej wymagane jest dbanie o zdrowie zatrudnionych osób. Gdy dana osoba wiedziała o zaniedbaniach i nie miała przeciwwskazań do wykonywania pracy w niebezpiecznych warunkach, musi liczyć się z nałożeniem na nią kary pozbawienia wolności od 3 do maksymalnie 5 lat, gdy wystąpił wypadek śmiertelny. Jeżeli pracodawca albo osoba nadzorująca nie wiedziała o zagrożeniu, nie miała świadomości, wymierzona zostaje kara grzywny albo ograniczenie wolności do roku.

W tym miejscu należy podkreślić, że obowiązują także inne artykuły kodeksu karnego, jak chociażby art. 156, art. 157 oraz art. 160. W kodeksie cywilnym należy zwrócić szczególną uwagę na informacje zawarte w art. 47. Kodeks pracy zawiera z kolei cały rozdział, w którym można zapoznać się z konsekwencjami prawnymi – rozdział X, art. 207-237. 

Pracownik i jego wymagania względem pracodawcy

Podkreślaliśmy to już wielokrotnie, że jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy jest zagwarantowanie zatrudnionym pracownikom szkoleń z zakresu BHP. Pracodawcom przekazywana jest wiedza o tym, w jaki sposób dbać o własne bezpieczeństwo i jakie zasady są wymagane. Znajomość BHP odnosi się zarówno do kierowników, jak i zatrudnionych osób, co stanowi bardzo ważny element dalszej współpracy. Jeżeli w miejscu pracy zatrudnione osoby są zaniedbywane, nie ma przeciwwskazań, a nawet powinni oni korzystać z przyznanych ich praw oraz wiedzy i nie powinni bagatelizować zaniedbań pracowników. W praktyce bardzo często niewłaściwe zachowanie staje się przyczyną zagrożenia zdrowia albo życia innej osoby, albo nawet większej grupy osób. Odpowiedzialność za wypadek spoczywa na pracodawcy albo innej osobie nadzorującej – w każdym przypadku. 

Jak zabezpieczyć zatrudnione osoby przed wypadkami?

Zgodnie z podanymi powyżej informacjami odpowiedzialność cywilna w przypadku wypadku spoczywa na pracodawcy albo osobie nadzorującej. Istnieją jednak skuteczne sposoby, aby ograniczyć ilość wypadków i co za tym idzie również ryzyko  odpowiedzialności spoczywającej na osobie decyzyjnej.  

Odzież robocza i ochronna zapewniana przez pracodawcę to jeden z podstawowych czynników, które pozwalają zabezpieczyć pracowników przed wypadkami. W praktyce oznacza to specjalne ubrania i obuwie chroniące, które zabezpieczają przed:

  • poparzeniem, 
  • przecięciem skóry, 
  • kontaktem ze szkodliwą substancją, 
  • innymi zagrożeniami. 

Właściwie dobrana odzież robocza i ochronna, która zapewnia hurtownia BHP, a także obuwie robocze i ochronne sprawiają, że zatrudnione osoby nie muszą martwić się spadającymi ciężkimi przedmiotami, które mogą przyczynić się do urazu dolnych kończyn.  

Pracodawcy zatrudniający pracowników oferują również zabezpieczenie twarzy. W praktyce oznacza to ochronę głowy, a w tym także oczy, drogi oddechowe i słuch. Do tego zadania wykorzystane zostają specjalne akcesoria, które przede wszystkim zapewniają komfort pracy, co oznacza, że zapewniają pracownikom ochronę na najwyższym poziomie. Wśród przydatnych sprzętów można wymienić półmaski i maski, kaski ochronneokulary ochronne i gogle oraz nauszniki albo słuchawki. 

Większość pracodawców obawia się upadków pracowników, złamań i innych uszkodzeń ciała, jednakże pogorszenie albo utrata słuchu na skutek wejścia do zbyt nagłośnionego pomieszczenia bez właściwego zabezpieczenia także jest traktowane jako wypadek w miejscu pracy. 

Z kolei w przypadku prac na wysokości, co ma miejsce najczęściej na budowie, podczas pracy na wysokim rusztowaniu, na niestabilnej drabinie albo pracy na wysokościach obowiązkiem pracodawcy jest wyposażenie pracowników w odpowiedni sprzęt i akcesoria, które pozwalają uniknąć wypadków. Bardzo istotną rolę odgrywają siatki na rusztowaniach, kamizelki odblaskoweszelki bezpieczeństwai liny, które są wymagane dla osób pracujących na wysokości powyżej 1 metra nad powierzchnią podłoża. Dla tych osób istotne znaczenie odgrywają także solidne i trwałe kaski, które stanowią jeden z podstawowych elementów akcesoriów BHP. Oczywiście rękawice robocze również są ważne i powinny być dostępne w każdym zakładzie pracy – mogą być używane regularnie oraz sporadycznie. 

Wypadek przy pracy może wynikać także z braku informacji o sytuacjach i działaniach wykonywanych w miejscu pracy albo też zdarzeń, które miały tam miejscu. Dobrym przykładem jest olej wylany z maszyny, o czym pracownicy nie zostali poinformowani, który przyczynił się do poślizgnięcia na substancji przez jednego z pracowników, poważnego rozbicia głowy i dłuższej nieobecności w pracy. Tego wypadku można było uniknąć w bardzo prosty sposób – wystarczyło oznaczenie niebezpiecznego miejsca taśmą ostrzegawczą albo znakiem nakazującym ostrożność. W przytoczonym przykładzie na pracodawcy spoczywa odpowiedzialność za wypadek, a jego wina nie budzi żadnych wątpliwości. Zostanie ukarany. 

Podsumowanie 

Należy podkreślić, że ochrona pracownika przed wypadkiem polega na zaopatrzeniu samego pracownika we właściwe akcesoria, ale równocześnie posiadanie ogólnodostępnych akcesoriów, które, chociażby przekazują zatrudnionym osobom informacje o występujących zagrożeniach. Na pracodawcy spoczywa ogromna odpowiedzialność za osoby, które są zatrudnione w prowadzonej firmie i właśnie z tego względu wybór odpowiedniego asortymentu odgrywa tak istotną rolę. Znajomość przepisów także.