Obowiązki pracodawcy względem osób niebędących pracownikami

Kodeks pracy, co do zasady ma zastosowanie do osób zatrudnionych w ramach stosunku pracy. Nie dotyczy tych, którzy wykonują czynności na podstawie umowy cywilnoprawnej. Wyjątkiem są przepisy dotyczące ochrony życia i zdrowia, obejmujące oprócz pracowników również osoby wykonujące pracę w firmie lub innym miejscu przez nią wyznaczonym, a nie będące pracownikami zatrudnionymi na podstawie umowy o pracę. Wyjątek ten zawarty jest w przepisach kodeksu pracy, a mianowicie w art. 304 § 1 kodeksu pracy dotyczącym bezpieczeństwa i higieny pracy.
Identycznie jak w stosunku do osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, do obowiązków pracodawcy należy odpowiednia organizacja pracy dla osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych, a także reagowanie na ich potrzeby w zakresie zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

Obowiązki wobec innych

Obowiązki pracodawcy, co do osób niebędących pracownikami, ale wykonujących pracę w firmie lub wskazanym miejscu:

• zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy wszystkim osobom fizycznym, wykonującym pracę na podstawie nie będącej stosunkiem pracy, w zakładzie pracy bądź w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę,
• zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków odbywanych na terenie zakładu pracy zajęć z udziałem studentów i uczniów,
• zastosowanie środków niezbędnych do ochrony życia lub zdrowia osobom niebiorącym udziału w przebiegu  pracy, a mającym dostęp do miejsca w którym dany proces jest wykonywany,
• zaopatrzenie w niezbędną odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej osób wykonujących prace tymczasowe albo czynności inspekcyjne w czasie, gdy ich własna odzież może ulec znacznemu zabrudzeniu lub zniszczeniu, a także biorąc pod uwagę bezpieczeństwo wykonywania tych prac lub czynności.

Wykonywanie obowiązków na podstawie umowy cywilnoprawnej jest dopuszczalne, gdy nie wyczerpuje ono cech stosunku pracy. Osoby, które wykonują obowiązki na podstawie innej niż stosunek pracy nie korzystają z uprawnień przewidzianych przepisami prawa pracy. Pracodawca zaś nie podlega obowiązkom w stosunku do tych osób, jakie ma względem pracowników. Jeśli więc strony zawierając umowę nie postanowią inaczej, wynikające z kodeksu pracy przepisy nie mają zastosowania. Jednak przepisy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczących ochrony zdrowia i życia określone w kodeksie pracy znajdują swe zastosowanie również do osób pracujących na innej podstawie niż stosunek pracy.

Zapewnienie bezpiecznej pracy w świetle artykułów 304 § 1 i 207 § 2 kodeksu pracy

Zgodnie z przepisami kodeksu pracy dotyczącymi bhp obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, również osobom fizycznym, które wykonują pracę na podstawie umowy-zlecenia oraz osobom prowadzącym w firmie lub w wyznaczonym przez pracodawcę miejscu własną działalność gospodarczą. Obowiązkiem pracodawcy jest ochrona zdrowia i życia przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy poprzez należyte wykorzystanie osiągnięć nauki i techniki, zarówno dla pracowników jak i osób nimi nie będących.

Potrzeby w zakresie zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy są jednakowe niezależnie od zawartej umowy. Umowa o pracę czy umowa cywilnoprawna w świetle przepisów dotyczących ochrony zdrowia i życia nakłada na pracodawcę takie same obowiązki.
Podstawowym z nich jest przeszkolenie zatrudnianej osoby w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Następnie jeśli wymaga tego charakter pracy wyposażenie pracownika w niezbędną odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej.

O przeprowadzaniu szkoleń BHP pisaliśmy już wcześniej w innym artykule.