ZADANIA KOORDYNATORA BHP

Praca wykonywana w jednym miejscu przez pracowników zatrudnionych, których zatrudnia kilku pracodawców nakłada obowiązek wyznaczenia koordynatora BHP. Przepisy nie precyzują, jakie kwalifikacje powinna mieć osoba pełniąca taką funkcję. Z pewnością konieczne jest aktualne szkolenie z zakresu BHP, ale to nie wystarczy. Mając na uwadze odpowiedzialność i konieczność zmysłu organizacyjnego, osoba pełniąca funkcję koordynatora BHP powinna mieć wiedzę z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy na wysokim poziomie.

Wyznaczenie koordynatora BHP nie zwalnia poszczególnych pracodawców z konieczności zagwarantowania bezpieczeństwa i higieny pracy swoim pracownikom.

Koordynator BHP – czyli kto?

Ustawodawca nie określił zasad dotyczących wyboru koordynatora BHP, ani też zakresu jego obowiązków i uprawnień. Przepisy nie określają również wymaganych kwalifikacji. Co ważne, powinien posiadać doświadczenie zawodowe odpowiednie dla danego miejsca pracy oraz wykonywanych na nim czynności, jak również odbyć odpowiednie szkolenie w zakresie bhp.
Koordynator BHP powinien mieć możliwość wydawania poleceń, dotyczących poprawy warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad bhp. Ważne jest, by koordynator miał możliwość występowania do poszczególnych pracodawców z zaleceniem usunięcia powstałych zagrożeń oraz uchybień w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Koordynator BHP – stanowisko czy funkcja?

Często spotykać można się z błędnym przekonaniem, że koordynator BHP to stanowisko w służbie BHP. Stanowiska w służbie BHP, zgodnie z rozporządzeniem w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy to:

• inspektor do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy
• st. inspektor do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy
• specjalista do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy
• st. specjalista do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy
• główny specjalista do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy.

Podczas gdy, koordynator BHP to nie stanowisko pracy, a funkcja i to pełniona tylko w konkretnym przypadku, o którym już wspomnieliśmy powyżej.
WAŻNE! Przepisy nakazują wyznaczenie takiego koordynatora. Ze względu na pełnione zadania, nazywa się go powszednie koordynatorem BHP lub koordynatorem ds. BHP.

Czy behapowiec może pełnić funkcję koordynatora BHP?

Koordynator BHP, a służba BHP to dwie różne sprawy, i tak:

• służba BHP to organ doradczy i kontrolny pracodawcy.
• Koordynator ds. BHP sprawuje nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników, różnych firm zatrudnionych w tym samym miejscu.

Oczywiście nie istnieją tu przeciwwskazania merytoryczne. Jednak biorąc pod uwagę wskazane różnice oraz przepis, który mówi o zakazie obciążania służby BHP zadaniami innymi niż określone w rozporządzeniu, pracownik służby BHP nie powinien pełnić funkcji koordynatora BHP. Jasną sprawą jest, że służba BHP i koordynator BHP powinni prowadzić ścisłą współpracę. Pracodawca pamiętać powinien, że upierając się przy swoim i powierzając obowiązki koordynatora BHP pracownikowi służby BHP mogą one ze sobą kolidować. Jeżeli tak się jednak stanie należałoby obowiązki koordynatora BHP powierzyć na podstawie odrębnej umowy, najlepiej cywilno-prawnej.

Kiedy wyznaczyć należy koordynatora BHP?

Każdorazowo w sytuacji, w której w jednym miejscu pracę wykonują pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców, na pracodawcach tych ciążą następujące obowiązki:

• współpraca ze sobą,
• wyznaczenie koordynatora, który sprawował będzie nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich zatrudnionych w tym samym miejscu pracowników,
• ustalenie zasad współpracy uwzględniających sposoby postępowania w sytuacji wystąpienia zagrożeń dla zdrowia lub życia pracowników,
• informowanie siebie nawzajem, pracowników i ich przedstawicieli o działaniach obejmujących zapobieganie zagrożeniom zawodowym występującym w trakcie wykonywanych przez nich prac.

Oznacza to w praktyce, że kiedy w grę wchodzi dwóch lub więcej pracodawców, muszą oni wyznaczyć koordynatora BHP.
WAŻNE! Chodzi tu nie tylko o teren wykonania pracy, jakim jest np. teren budowy, gdzie pracuje wiele różnych firm. Odnosić się to również do zakładu, zlecającego wykonanie pracy firmie zewnętrznej na swoim terenie.

Jakie uprawnienia ma koordynator ds. BHP?

Kodeks pracy nie precyzuje zasad powoływania koordynatora sprawującego nadzór nad bezpieczeństwem wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu. Kodeks pracy mówi jedynie, że koordynator BHP sprawuje nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu. Nie określa też jego uprawnień.
Niektóre akty prawne uwzględniają zapisy dotyczące przypadków, w jakich powołany powinien zostać koordynator BHP i jakie ma uprawnienia.

Jakie obowiązki spoczywają na koordynatorze BHP?

Przykładowy zakres obowiązków koordynatora BHP:

• nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników wykonujących prace w danym miejscu,
• uczestnictwo w ustalaniu zakresu i kolejności prac oraz wnoszenie uwag,
• określanie zagrożeń powodowanych różnymi rodzajami prac, wykonywanych przez różne podmioty w danym miejscu oraz wyeliminowanie lub zmniejszenie zagrożenia,
• informowanie osób kierujących pracownikami o uchybieniach w stosowaniu przepisów i zasad BHP oraz ustaleń między pracodawcami,
• współpraca z osobami kierującymi pracownikami i służbami BHP poszczególnych pracodawców.

Gdzie znaleźć można zapisy dotyczące obowiązków i uprawnień koordynatora ds. BHP?

Zapisy dotyczące obowiązków i uprawnień koordynatora ds. BHP znaleźć można w niektórych aktach prawnych. I tak:

Aktem prawnym, w którym wskazane są obowiązki koordynatora ds. BHP jest Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie BHP przy budowie i eksploatacji sieci gazowych i uruchamianiu instalacji gazowych gazu ziemnego. Zgodnie z § 25 ust. 2 do jego obowiązków należą:

• zapewnienie realizacji prac zgodnie z instrukcją ich wykonywania,
• zapewnienie współpracy osób monitorujących pracę różnych zespołów pracowników,
• ustalenie sposobu łączności i procedur alarmowania,
• ustalenie harmonogramu prac, uwzględniającego zadania wszystkich zespołów wykonawczych.

Zakres obowiązków koordynatora ds. BHP wskazany jest w Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie BHP przy wykonywaniu prac z zakresu gospodarki leśnej i obejmuje głównie:

• niedopuszczanie do wykorzystywania sposobów wykonywania prac, które bezpośrednio zagrażają zdrowiu lub życiu pracujących pracowników,
• natychmiastowe wstrzymanie prac w przypadku stwierdzenia bezpośredniego zagrożenia dla życia bądź zdrowia pracowników oraz podjęcie działań w celu usunięcia tego zagrożenia,
• odsunięcie od wykonywania pracy pracownika nieprzestrzegającego przepisów i zasad bhp.

W Ustawie Prawo budowlane, w art. 22 wskazane zostały obowiązki kierownika budowy. Do obowiązków tych należą w szczególności:

• koordynowanie realizacji zadań zapobiegających zagrożeniom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia:

- podczas opracowywania technicznych i organizacyjnych założeń planowanych robót budowlanych, jak również ich poszczególnych etapów, które mają być prowadzone jednocześnie lub kolejno,
- przy planowaniu czasu wymaganego do zakończenia robót budowlanych, jak również ich poszczególnych etapów,

• koordynowanie działań, zapewniających przestrzeganie w trakcie wykonywania robót budowlanych zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, które zawarte są w odrębnych przepisach oraz w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.

Ponadto kierownik budowy podejmować może działania uniemożliwiające wstęp na budowę osobom nieupoważnionym, jak również działania wstrzymujące roboty budowlane w przypadku stwierdzenia możliwości powstania zagrożeń.
Ważną funkcją kierownika jest opracowanie Planu BIOZ budowy oczywiście jeżeli jest on wymagany. Zwierać on musi nie tylko zapisy dotyczące technologii pracy, ale głównie zapisy związane z zasadami bezpieczeństwa procesu budowlanego, uwzględniając organizację placu budowy, transport, procesy składowania, rozładunku oraz zasadami komunikacji po terenie budowy.

Wiedza i umiejętności koordynatora ds. BHP

Koordynator ds. BHP powinien posiadać nienaganną wiedzą dotyczącą przepisów BHP. Ważna jest też umiejętność znajdowania rozwiązań w sytuacjach, w których dochodzi do sporu między pracownikami w zakresie organizacji robót. Niedomówienia często prowadzą do konfliktów, które należy rozwiązać. W takich sytuacjach koordynator ds. BHP musi reagować i proponować rozwiązania, mogące pogodzić różne prace, różnych podmiotów, na jednym terenie i w tym samym czasie. Jak widać, działalność koordynatora BHP dotyczy punktów styku działalności różnych firm i związanych z nimi aspektów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nie ma zatem jednego konkretnego zakresu obowiązków koordynatora BHP. Powinien on być określany przez pracodawców, powołujących taką funkcję. Warto zadbać, by zakres obowiązków sporządzone były na piśmie. I chociaż przepisy nie stawiają takiego wymogu, zapis taki zabezpieczy wszystkie strony, szczególni jeśli chodzi o sprawy sporne.

Kto ma szansę zostać koordynatorem ds. BHP?

Koordynator BHP to osoba, która dba o bezpieczeństwo wszystkich pracowników. Dzięki jego działalności wyeliminować można potencjalnie niebezpieczne sytuacje. Tu podkreślić należy, że szansę na otrzymanie posady mają głównie absolwenci studiów na kierunku: bezpieczeństwo i higiena pracy.

Główne obowiązki koordynatora BHP:

• propagowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy
• stała współpraca z pozostałymi pracownikami zajmującymi się nadzorem przestrzegania zasad BHP
• przeprowadzanie szkoleń z zakresu BHP
• systematyczne sprawdzanie występowania szkodliwych czynników
• prowadzenie dokumentacji dotyczącej wypadków przy pracy.

Funkcję koordynatora BHP najlepiej pełnić będzie osoba o rozwiniętych umiejętnościach komunikacyjnych. Praca ta wymaga odpowiedzialnego podejmowania decyzji. Zatem decyzyjność i umiejętność rozwiązywania problemów to pożądane cechy, którymi charakteryzować powinna się osoba koordynatora. Bardzo ważne jest, by osoba ta znała przepisy prawne z zakresu BHP i umiejętnie stosowała je w praktyce.

Współdziałanie pracodawców

Jak widzimy, w przypadku gdy w tym samym miejscu i czasie wykonują pracę pracownicy różnych pracodawców, pracodawcy ci zobowiązani są do współpracy ze sobą w celu zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Zobowiązani są do:

• ustalenia zasad współdziałania w przypadku wystąpienia zagrożeń,
• wzajemnego informowania się o zagrożeniach,
• środkach podjętych w celu eliminacji potencjalnych zagrożeń.

Obok tych wymagań ustawodawca zobowiązuje pracodawców do wyznaczenia koordynatora, którego zadaniem będzie nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu. Wyznaczenie koordynatora, nadzorującego bezpieczeństwo i higieną pracy nie zwalnia poszczególnych pracodawców z obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa zatrudnionym pracownikom, gdyż za stan bhp w miejscu pracy zgodnie z art. 207 Kodeksu pracy odpowiada pracodawca niezależnie od tego, ilu pracowników zatrudnia.
Pracodawca, na którego terenie prace wykonują pracownicy świadczący pracę na rzecz różnych pracodawców, zobowiązany jest dostarczać tym pracodawcom, do przekazania swoim pracownikom, informacje o:

• zagrożeniach dla zdrowia i życia występujących w firmie, na poszczególnych stanowiskach pracy oraz podczas wykonywanych pracach, w tym o zasadach postępowania w sytuacji awarii i w innych okolicznościach mogących zagrażać zdrowiu i życiu pracowników,
• działaniach ochronnych i zapobiegawczych podjętych w celu wyeliminowania lub ograniczenia zagrożeń,
• pracownikach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy i wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników. Informacja taka zawierać powinna: imię i nazwisko, miejsce wykonywania pracy i numer telefonu służbowego lub innego środka komunikacji elektronicznej.

Krótkie podsumowanie

Koordynator BHP to funkcja powoływana w sytuacji, w której w jednym miejscu pracują pracownicy kilku pracodawców. Przepisy nie precyzują ani konkretnych wymagań kwalifikacyjnych, ani zakresu obowiązków dla koordynatora ds. BHP. Aby móc pełnić tę funkcję prawidłowo, pracodawcy samodzielnie określić muszą zakres obowiązków i uprawnień koordynatora BHP. Pamiętać trzeba, że wyznaczenie koordynatora w żaden sposób nie zwalnia pracodawców z obowiązków w zakresie BHP względem swoich pracowników. Wyznaczenie koordynatora związane powinno być z przypisaniem mu prawa, w tym prawa do wydawania poleceń służbowych pracownikom wszystkich pracodawców wykonującym prace na danym terenie.
Pracodawcy mogą nadać koordynatorowi ds. BHP uprawnienia umożliwiające mu odsunięcie od pracy osoby, która swoim zachowaniem bądź sposobem wykonywania pracy stwarza zagrożenie dla życia lub zdrowia własnego lub innych osób.
Podstawą koordynacji powinien być harmonogram robót, który określa kolejność prac, zaangażowanie poszczególnych firm, ich pracowników i sprzętu, a także konieczne elementy bezpieczeństwa oraz nadzór.