Jakie elementy warunkują bezpieczeństwo w magazynie?

Magazyn to miejsce składowania różnorodnych towarów, począwszy od produktów spożywczych przez elektronikę, a kończąc na zabawkach i ceramice. Jedne towary są delikatne, inne z kolei nie ulegają uszkodzeniu przy silniejszych ruchach. Jednak aby praca w magazynie była bezpieczna, trzeba spełniać szereg wymagań. Mowa przede wszystkim o właściwym systemie informacyjnym, który jest dobrze znany pracownikom. Drogi transportowe muszą być odpowiednio oznaczone, a znaki informacyjne wskazywać, jak postępować i czego nie robić. Dobra widoczność, brak hałasu i oznaczenie dróg ewakuacyjnych – w magazynie na poziom bezpieczeństwa wpływa bardzo wiele czynników. 

Bezpieczeństwo w magazynie:

• pomieszczenia magazynowe muszą być przede wszystkim dopasowane do wielkości i rodzaju produktów, które do nich trafiają. Towary są umieszczane na regałach, a pracownicy muszą wiedzieć, jakie jest ich maksymalne obciążenie. W tym celu stosuje się tablice informacyjne. Dopuszczalna waga dotyczy nie tylko półek, ale również ramp i podłóg. Trzeba dodać, że magazyny często składają się z wielu pomieszczeń oraz stanowisk, które są rozmieszczone na wielu poziomach. Transport pomiędzy nimi musi być ułatwiony – w tym celu stosuje się bezpiecznie, dobrze oznakowane dojścia. W magazynach wykorzystuje się schody zewnętrzne, wewnętrzne i pochylnie, które umożliwiają pracę na wysokości większej od 0,5 m. W ich przypadku niezbędne jest stosowanie balustrad oraz innych zabezpieczeń chroniących przed upadkiem. Pomieszczenie magazynowe musi być suche, 
• drogi transportowe muszą być odpowiednio rozplanowane, wyznaczone, a następnie oznakowane. W tym celu stosuje się ciągłe i bardzo dobrze widoczne pasy. Do ich malowania stosuje się kolor żółty oraz biały. W trakcie wyznaczania dróg należy zapewnić odpowiednią odległość między pojazdami, które przejeżdżają obok siebie. Dodatkowo trzeba pozostawić przestrzeń dla pieszych. Pojazdy muszą poruszać się w bezpiecznej odległości od regałów i innych elementów, dzięki czemu ryzyko zahaczenia o zgromadzone produkty, meble czy rampy zostaje maksymalnie ograniczone. To pracodawca decyduje, z jaką prędkością mogą poruszać się pracownicy. Korzystają z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej wydanego w dniu 26 września 1997 roku w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, dowiadujemy się, że na drogach transportowych i w magazynach nie należy ustawiać stopni oraz progów, gdyż stwarzają one potencjalne zagrożenie. Kiedy poziomy podłogi różnią się między sobą, niezbędne jest zastosowanie pochylni o nachyleniu dobranym do używanego środka transportu, jednak maksymalne nachylenie nie może przekraczać 8%,
• przejścia pomiędzy regałami, kontenerami, stosami materiałów i ścianami, na których gromadzone są towary, muszą mieć szerokość minimum 0,75 metra. W przypadku, kiedy w przejściach zostaje wyznaczony 2-kierunkoway ruch minimalna szerokość to 1 metr. Bardzo ważne, aby odstępy występujące między regałami, kontenerami a stosami materiałów umożliwiały pracownikom przemieszczanie się z wykorzystaniem środków transportu niezbędnymi do pracy w magazynie,
• drogi ewakuacyjne stanowią bardzo ważną część magazynu. Muszą być przede wszystkim odpowiednio oznaczone. Zadaniem dróg ewakuacyjnych jest wsparcie w szybkim i sprawnym opuszczeniu miejsca pracy w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia. Drogi ewakuacyjne pod żadnym pozorem nie mogą być zastawiane, gdyż uniemożliwia to pracownikom wyjście na wolną przestrzeń, 
• rampy i schody również muszą zostać odpowiednio oznakowane. W tym celu stosuje się czarno-żółte pasy. Wymagane są także balustrady zabezpieczające przed upadkiem. Odpowiednie oznaczenia są potrzebne w miejscach newralgicznych, gdzie istnieje nawet najmniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia kolizji z przeszkodami czy upadku. Pracodawca musi za wszelką cenę unikać sytuacji generujących zagrożenie dla zdrowia  czy życia pracowników. W tym celu stosuje się specjalne oznaczenia, czyli skośne pasy w kolorze żółto-czarnym albo czerwono-białym. Dzięki nim pracownicy mają świadomość, że znajdują się w strefie potencjalnego niebezpieczeństwa, co pozwala uniknąć wypadków, 
• wyposażenie techniczne magazynu, do którego zaliczają się, chociażby regały magazynowe musi mieć trwałą oraz wytrzymałą konstrukcję. Składowane materiały nie mogą być poukładane w dowolnych miejscach, gdyż wymagane jest logistyczne ustalenie miejsca gromadzenia, sam sposób składowania jest równie ważny. Należy ustalić maksymalną wysokość. Każda półka czy regał ma także dopuszczalne ograniczenie wagowe. Z kolei składowane towary razem z wagą mebli nie mogą przekraczać maksymalnego obciążenia podłóg oraz stropów. W przeciwnym wypadku może dojść do tragedii. Właściciel magazynu czy kierownictwo oraz inspektorzy BHP odpowiadają za umieszczenie kluczowych informacji odnośnie do maksymalnego obciążenia regałów, półek, podłóg i stropów. Muszą się one znaleźć w dobrze widocznym miejscu, 
• środki transportu wewnętrznego i inne urządzenia ułatwiające wykonywanie pracy w magazynie mają być zgodne z wymaganiami oraz mieć przypisany znak bezpieczeństwa CE. Ważny jest przegląd UDT i aktualne świadectwa badań technicznych, 
• oświetlenie w magazynie musi pasować do miejsca oraz charakteru wykonywanych prac. Ważne jest także spełnienie wymagań opisanych w Polskiej Normie. Bardzo istotne jest zastosowanie oświetlenia awaryjnego, które musi znaleźć się w pomieszczeniach i miejscach, gdzie awaria prądu może poważnie narazić życie i zdrowie pracowników. Chodzi głównie o rampy rozładowcze, a nawet korytarze, 
• temperatura w magazynie nie może być zbyt wysoka ani też za niska. Bardzo ważne jest dopasowanie warunków do charakteru wykonywanych prac oraz gromadzonych towarów. Kiedy magazyn spełnia również rolę chłodni czy mroźni zatrudnione osoby muszą otrzymać ubranie ochronne, 
• maksymalny hałas w magazynie to 85 dB. 

Jeszcze zanim ruszą prace związane z budową magazynu, trzeba podjąć szereg decyzji, czyli określić wielkość magazynu, rodzaj używanych regałów, wózków widłowych i pozostałych urządzeń czy maszyn. Każdy wybór musi być zgodny nie tylko z Polskimi Normami, ale również przepisami BHP. 

Jak zarządzać ładunkami występującymi w magazynie?

Występują magazyny niskiego oraz wysokiego składowania, jednak aby zapewnić odpowiedni poziom bezpieczeństwa, trzeba skupić się na wybranych elementach. W pierwszej kolejności należy zacząć od właściwej organizacji i planowania. Praca powinna odbywać się z wykorzystaniem skutecznego systemu składowania oraz rotacji towarów. Kolejnym krokiem jest gwarancja bezpiecznej przestrzeni, która pozwoli na składowanie materiałów. Inwestor musi zadbać o wymaganą wysokość pomieszczeń, odpowiednią szerokość pomiędzy regałami, a także zagwarantować płaskie podłoże i dobre oświetlenie. 

Praca w magazynie wymaga zatrudnienia pracowników. Magazynierzy muszą otrzymać środki ochrony indywidualnej, które zapewnią im komfort w trakcie pracy i zabezpieczą przez kontuzjami albo pogorszeniem stanu zdrowia. Wszyscy pracownicy dopuszczeni do pracy w magazynie muszą zostać w pierwszej kolejności przeszkoleni, a następie dobrze przygotowani do pracy i wyposażeni w odpowiednie stroje. Za wykonywaną pracę muszą otrzymywać wynagrodzenie. To warunek starannego wykonywania swoich obowiązków. 

Jakie przepisy obowiązują w trakcie pracy w magazynie?

Przepisy bezpieczeństwa w magazynie są uwarunkowane Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej wydanego 26 września 1997 roku. Przedsiębiorcy muszą również kierować się Polskimi Normami oraz Kodeksem Pracy wydanym przez Sejm 26 czerwca 1974 roku wraz z poprawkami, które wystąpiły w późniejszych latach. Oprócz tego występuje szereg innych rozporządzeń i przepisów, ale ich wybór jest uwarunkowany charakterem działania zakładu pracy, wykorzystywanym sprzętem oraz budową. Magazyny niskiego składowania mają inne wymagania i przepisy, a co innego należy przestrzegać w przypadku magazynów wysokiego składowania. 

Odniesienie przepisów prawa do wybudowanych magazynów oznacza:

• dopasowanie pomieszczeń magazynowych do wymogów, 
• wyznaczenie bezpiecznych dróg transportowych oraz dróg ewakuacyjnych, 
• wybór bezpiecznych regałów i innych sprzętów używanych w magazynie, 
• zastosowanie dobrej jakości, sprawnych i łatwych w użyciu środków transportu wewnętrznego – chodzi o wózki paletowe, wózki widłowe magazynowe, wózki wysokiego składowania i inne. Przed dopuszczeniem do użytkowania w magazynie pojazdy muszą zostać zarejestrowane, uzyskać znak bezpieczeństwa CE, a przedsiębiorca ma obowiązek prowadzić dokumentację dotyczącą każdego z nich, 
• właściwą temperaturę i oświetlenie, 
• brak nadmiernego hałasu. 

Od inwestora wymaga się także właściwie rozplanowanego systemu awaryjnego, przygotowanych planów ewakuacyjnych i systemu przeciwpożarowego. Zwrócenie uwagi pracowników na niebezpieczne miejsca czy części jest szczególnie ważne. W tym celu stosuje się znaki oraz taśmy. 

Ochrona przed pożarem w magazynie

Środki ochrony przeciwpożarowej odgrywają bardzo istotną rolę w magazynie. Specjalne systemy odpowiadają za natychmiastowe wykrycie ognia oraz zaalarmowanie straży pożarnej. W taki sposób można odciąć rozprzestrzeniający się ogień. Aby tego dokonać, w hali magazynowej muszą znaleźć się systemy wczesnego wykrywania pożaru (czujniki dymu, czujniki termiczne i inne), urządzenia gaśnicze umieszczone w regularnych odstępach, a także środki ochrony przeciwpożarowej, a wśród nich drzwi i okna ognioodporne oraz inne. 

Aby zapewnić najwyższy poziom bezpieczeństwa, trzeba wskazać miejsca przeznaczone do parkowania oraz ładowania pojazdów. Z kolei w przypadku wózków gazowych należy pamiętać o miejscu do gromadzenia butli z gazem. 

Drogi ewakuacyjne muszą pozostawać dobrze dostępne przez cały czas składowania i użytkowania magazynu. Zabrania się ich ograniczania, a nieprzestrzeganie przepisów prawa wiąże się z konsekwencjami prawnymi. Nikt nie jest w stanie przewidzieć, kiedy będą one naprawdę potrzebne. 

Zasady BHP w magazynie a zatrudnieni pracownicy

Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy muszą być przestrzegane przez właścicieli oraz zatrudnione osoby. Pracownicy zajmują się nie tylko fizycznym składowaniem towarów, ale odpowiadają również za cały proces logistyczny. Przepisy prawa wymagają od pracowników zatrudnionych w magazynach:

• pełnoletniości, 
• minimum podstawowego wykształcenia (jednak stopień wykształcenia jest uwarunkowany zajmowanym stanowiskiem), 
• uprawnień UDT umożliwiających obsługę wózków widłowych, 
• orzeczenia lekarskiego, z którego jasno wynika, że nie ma żadnych przeciwwskazań do wykonywania pracy w magazynie, 
• ważnego szkolenia z zakresu BHP. 

Zatrudnione osoby muszą wziąć udział w kursie BHP, ale bardzo przydatne jest również szkolenie z zakresu pierwszej pomocy. Tylko w taki sposób pracownicy uzyskują informacje, jak pomagać ofiarom wypadków i co robić przed przyjazdem karetki. 

Jakie błędy mają wpływ na poziom bezpieczeństwa w magazynie?

Wypadki w miejscu pracy zdarzają się i nie można ich całkowicie uniknąć albo przewidzieć. W magazynie występuje minimum kilka urządzeń transportowych, maszyny, narzędzia oraz sporo pracowników. W jednym miejscu można obsłużyć nawet kilka setek zamówień dziennie. Ogrom pracy, czasem zmęczenie czy nieuwaga przyczyniają się do wypadków. 

Wśród najczęstszych błędów można wymienić:

• przekroczenie dopuszczalnej prędkości pojazdów transportowych, 
• przekraczanie maksymalnego obciążenia wózków widłowych i innych, 
• brak odpowiedniego stroju roboczego, 
• używanie wózków niezgodnie z ich przeznaczeniem, 
• brak uprawnień do pracy w magazynie, 
• pozostawienie urządzeń bez kierowania nim. 

Wszystkie wymienione sytuacje mogą przyczynić się do wystąpienia wypadków i wygenerowania niebezpiecznych sytuacji. 

Nieprzestrzeganie zasad BHP również może przyczynić się do sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia, a wśród nich używanie wózków widłowych bez ważnych przeglądów, korzystanie ze starego, uszkodzonego albo niesprawnego sprzętu  i inne. Jeśli w magazynie odbędzie się kontrola wykonana przez Urząd Dozoru Technicznego i zostaną zauważone podane powyżej przewinienia, na firmę na pewno zostaną nałożone kary finansowe.