Przepisy BHP dla studentów

Przepisy BHP obowiązujące studentów w trakcie nauki 

Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego informuje, że rektor ma obowiązek zorganizować szkolenie z zakresu bezpieczeństwa i higieny dla studentów, którzy dopiero zaczynają naukę na uczelni albo ją kontynuują. Optymalny czas szkolenia to 4 godziny zegarowe, kiedy podstawowe informacje przekazywane zostają w trakcie wykładów, seminariów oraz ćwiczeń. Mogą odbywać się w formie elektronicznej albo tradycyjnej, najważniejsze, żeby wszyscy studenci uzyskali  podstawową wiedzą i poznali się z zasadami postępowania w sytuacjach zagrożenia życia i zdrowia. Informacje mają na celu zapewnienie ochrony, ważnym zagadnieniem jest również zapoznanie młodych ludzi z zasadami pierwszej pomocy. Odpowiednia szybkość działania w wielu przypadkach jest w stanie uratować przed tragicznymi konsekwencjami zdarzeniami. Nie istnieje jeden schemat szkolenia, gdyż bardzo duże znaczenie odgrywa wielkość grup oraz studiowany kierunek czy specyfika jednostki organizacyjnej. Inne przepisy zostają omówione przez rektora sprawującego opiekę nad studentami AWF, zupełnie inna tematyka będzie poruszana przez przyszłych chemików czy biologów. Najważniejsze, żeby szkolenia organizowały odpowiednie osoby, które oprócz wiedzy mają także doświadczenie. Jakie przepisy oraz środki ochrony odgrywają kluczową rolę? O czym muszą pamiętać studenci zaczynający naukę na uczelni? 

Prawa i obowiązki rektora z zakresu ochrony studentów

Wszystkie zasady związane z bezpieczeństwem oraz higieną pracy w uczelniach reguluje rozporządzenie wydane przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 5 lipca 2007 roku. Przepisy prawa informują, że rektor ma obowiązek wyposażenia uczelni oraz zatrudnionych pracowników w potrzebne środki umożliwiające ochronę indywidualną, w tym odzież oraz obuwie ochronne, które są w dalszej kolejności wykorzystywane w trakcie zajęć. Sprzęt ma być dostosowany do kierunków studiów oraz wykonywanych czynności i zostaje powierzany zarówno wykładowcom, jak i studentom, którzy biorą aktywny udział w badaniach czy doświadczeniach. 

Przepisy BHP w trudnych warunkach

Zgodnie z przepisami bezpieczeństwa rektor ma prawo do zawieszenia zajęć. Omawiana sytuacja ma miejsce w przypadku, kiedy temperatura panująca w budynku uniemożliwia prowadzenie zajęć i jednocześnie stanowi zagrożenia dla zdrowia oraz życia studentów. Rektor działający zgodnie z przepisami BHP odwołuje wtedy  zajęcia (mowa o sytuacji, kiedy temperatura w salach spadnie poniżej 18 stopni C). W wyjątkowych przypadkach rektor ma prawo do:

  • czasowego zamknięcia uczelni,
  • odwołania zajęć w wybranych częściach budynku, 
  • zawieszenia prowadzenia zajęć na konkretny okres. 

Wymienione powyżej zachowanie może mieć miejsce, kiedy na terenie uczelni panuje klęska żywiołowa,  obszar jest w poważnym niebezpieczeństwie albo ogłoszono stan epidemii. Wszystkie wymienione sytuacje stanowią zagrożenia dla zdrowia i życia studentów, wykładowców i innych osób pracujących w budynku.  W takim przypadku rektor ma obowiązek zwolnienia studentów z zajęć i jednocześnie staje przed zadaniem wybrania bezpiecznego sposobu ich wykonywania. Kiedy uczelnia pozostaje zamknięta, rektor może wyznaczyć:

  • inne miejsce prowadzenia zajęć, 
  • zdecydować się na naukę zdalną, 
  • całkowicie zawiesić działanie placówki do opanowania sytuacji. 

Przepisy bezpieczeństwa w laboratoriach, pracowniach specjalistycznych oraz warsztatach

Przepisy BHP, które obowiązują studentów w trakcie zajęć prowadzonych w laboratoriach czy pracowniach specjalistycznych, zostają ustalone w sposób indywidualny, gdyż muszą być dopasowane do charakteru wykonywanych czynności. Są one uwarunkowane wykorzystywanymi maszynami, urządzeniami, substancjami i innymi produktami umożliwiającymi zdobywanie przez studentów nowych umiejętności. 

W specjalistycznych pomieszczeniach nie może zabraknąć środków chroniących ciało przed:

  • urazami, 
  • niebezpiecznymi substancjami chemicznymi,
  • uciążliwym hałasem, 
  • wstrząsami, 
  • nadmiernymi wibracjami,
  • porażeniem prądem elektrycznym, 
  • promieniowaniem. 

W trakcie przygotowywania sal, warsztatów czy laboratoriów niezbędne jest przestrzeganie zasad ergonomii, bezustanne sprawowanie nadzoru oraz zapewnienie studentom bezpieczeństwa. 

Całkowicie zabrania się wyposażenia pracowni w urządzenia, maszyny i narzędzia, które nie spełniają norm, są uszkodzone i stanowią zagrożenie dla młodych ludzi. W sytuacji, kiedy w miejscu zajęć występują elementy, których nie należy używać, powinny zostać wyraźnie oznakowane, dzięki czemu ryzyko wypadku zostaje zminimalizowane. 

Na uczelni nie może zabraknąć sprzętu gaśniczego, który musi znaleźć się w optymalnych punktach. Ilość gaśnic zostaje uwarunkowana:

  • ilością osób znajdujących się w budynku, 
  • kategorią zagrożenia, 
  • wielkością obciążenia ogniowego, 
  • obowiązującymi przepisami. 

Sprzęt gaśniczy musi być sprawny i gotowy do użycia, dodatkowo studenci zostają poinformowani, gdzie znajdują się drogi ewakuacyjne oraz w jakie miejsce powinni się udać, kiedy usłyszą alarm przeciwpożarowy. 

Znajomość przepisów BHP przez studentów

Zapoznanie studentów z przepisami BHP odgrywa bardzo ważną rolę i zostaje powierzone rektorowi sprawującemu pieczę nad uczelnią. Zasady zapewniające ochronę zdrowia i życia powinny zostać przekazane młodym ludziom przez upoważnioną do tego osobę. Powinno się to odbyć, zanim studenci zaczną pracować na maszynach, w laboratoriach czy pracowniach specjalistycznych oraz uczęszczać na wykładach. To warunek, który pozwala uniknąć wypadków i sytuacji zagrożenia zdrowia oraz życia. W trakcie wykładów przekazany zostaje szereg informacji mających na celu przygotowania młodych ludzi do pracy z niebezpiecznymi substancjami i urządzeniami, a także sposobów zachowania w sytuacjach zagrożenia (pożar, powódź itd.). 

Zanim studenci zaczną ćwiczenia, muszą zapoznać się z:

  • zasadami obsługi maszyn oraz urządzeń, 
  • charakterem prac oraz wykorzystywanych procesów technologicznych, 
  • bezpiecznymi metodami używania środków ochrony indywidualnej oraz przyrządów ratunkowych, 
  • sposobami zachowania w przypadku zagrożenia życia albo zdrowia, w tym także udzielanie pierwszej pomocy, 
  • zasadami postępowania ze szkodliwymi oraz niebezpiecznymi substancjami i materiałami, 
  • aktualnym systemem znaków i sygnałów zapewniających bezpieczeństwo. 

Jednym z zadań rektora jest wyznaczenie osób, które sprawują kontrolę zarówno przed rozpoczęciem zajęć, jak i w ich trakcie. Mają upewniać się, że wszystkie sprzęty, narzędzia i urządzenia są w dobrym stanie i nie zagrażają życiu oraz zdrowiu studentów, oraz pracowników uczelni. Sprawdzeniu podlega:

  • stan techniczny urządzeń, 
  • instalacja elektryczna, 
  • ogólny stan pomieszczenia, 
  • dodatkowe przyrządy. 

Apteczka – obowiązkowe wyposażenie uczelni

Wszystkie budynki uczelni muszą zostać wyposażone nie tylko we wspomniany wcześniej sprzęt gaśniczy, ale bardzo ważną role odgrywają także przenośne apteczki – tak informują przepisy BHP. Plastry, środki do dezynfekcji, bandaże i inne przydatne składniki mają znaleźć się w każdej apteczce, a ona musi pozostać na uczelni w trakcie prowadzenia zajęć dydaktycznych oraz badań naukowych. Bardzo ważne, żeby wszystkie środki umożliwiające udzielenie pierwszej pomocy miały dobrą datę ważności. Jeśli cokolwiek zostało wykorzystane, obowiązkiem pracowników uczelni jest uzupełnianie braków. 

Jakie zasady bezpieczeństwa obowiązują studentów chemii?

Studia chemiczne oraz biologiczne wiążą się z największym zagrożeniem, gdyż spora część zajęć studentów odbywa się w laboratoriach, które są wyposażone w wiele niebezpiecznych substancji. W salach wykonywane są doświadczenia, eksperymenty oraz mieszane różne składniki. Studenci używają:

  • szkodliwych czynników biologicznych, 
  • substancji o zmiennym stężeniu, 
  • preparatów umożliwiających wykonywanie doświadczeń, 
  • czynników wykazujących działanie rakotwórcze oraz mutagenne, 
  • materiałów promieniotwórczych, 
  • substancji zagrażających wybuchem, 
  • preparatów chemicznych. 

Wiele niebezpiecznych substancji oraz czynników stwarza realne zagrożenie, dlatego studenci muszą pracować pod nadzorem doświadczonych profesorów i używać sprzętu ochronnego. 

Aby zachować optymalny poziom bezpieczeństwa dla wszystkich osób znajdujących się na uczelni, niebezpieczne substancje oraz preparaty chemiczne muszą być cały czas zamknięte w specjalnie przeznaczonych do tego pomieszczeniach i przechowywane w odpowiednich warunkach. Każda substancja ma zostać oznakowana oraz zabezpieczona przy pomocy właściwych opakowań. To zapobieganie wybuchom, pożarom i co za tym idzie unikanie pogorszenia stanu zdrowia czy nawet utraty życia studentów i pracowników. 

Korzystanie z laboratorium jest niebezpieczne, dlatego bardzo ważne jest prowadzenie ewidencji organizowanych zajęć oraz sprawdzanie ilości niebezpiecznych substancji. Wszystkie odpady, które mogą wywołać szereg skutków ubocznych albo stwarzać zagrożenia muszą zaleźć się w wyznaczonych do tego celu miejscach. 

Przed rozpoczęciem studiów chemicznych oraz biologicznych czy innych kierunków, w których używane zostają niebezpieczne substancje, a także czynniki szkodliwe dla zdrowia, studenci muszą przejść szereg badań lekarskich. Specjalista musi wydać pozytywną opinię na temat każdej osoby i dopiero po uzyskaniu odpowiednich uprawnień, młody człowiek uczęszcza na zajęcia i wykłady na konkretnym kierunku studiów. Takie zasady zostały omówione w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2014 roku. 

Bezpieczeństwo w domach studenckich

Całkiem spora część osób zaczynających naukę na uczelni decyduje się na zamieszkanie w domach studenckich. Budynki również muszą spełniać wyznaczone normy bezpieczeństwa i higieny pracy. Zgodnie z obowiązującymi zasadami przed zajęciem domów przez studentów, konieczne jest sprawdzenie instalacji elektrycznej, wszystkich sprzętów oraz urządzeń. Dopiero po skontrolowaniu każdej części budynku i upewnieniu się, że zarówno studenci, jak i pracujące osoby są bezpieczne, można przydzielić kwatery. 

Przepisy ustanowione przez Ministra informują, że w pomieszczeniach mieszkalnych na jednego studenta musi przypadać minimum 5 m2. Bardzo ważne jest także wydzielenie pomieszczeń przeznaczonych do nauki, w których panuje spokój i cisza, co ułatwia koncentrację i umożliwia zapoznanie się z materiałem. Świetlica to także dodatkowy pokój, którego nie może zabraknąć w domach przeznaczonych do studentów. 

Budynki studenckie muszą mieć odpowiednie oświetlenie, wentylację, instalację gazową oraz elektryczną, a także urządzenia techniczne umożliwiające dbanie o higienę, naukę oraz przygotowywanie posiłków. Sprzęt musi być zgodny z warunkami technicznymi określonymi w przepisach oraz zgodnych z Polskimi Normami. 

Przepisy prawa informują, że pomieszczenia oddane do użytkowania studentów mają być zachowane we właściwym stanie sanitarnym. Mowa przede wszystkim o pokojach, w których zostały umieszczone natryski, o łazienkach oraz umywalniach. Muszą być ogrzewane oraz mieć sprawną wentylację. 

Obowiązujące przepisy BHP mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa studentów oraz pracowników uczelni, a kontrolę nad wszystkim sprawuje rektor, który ma obowiązek prowadzić ewidencję wszystkich wypadków, które odbyły się na uczelni w trakcie zorganizowanych zajęć. W trakcie zaistniałych sytuacji niezbędne jest zbadanie przyczyn oraz okoliczności wypadku i dokonanie wszelkich prób i starań, żeby w przyszłości do tego nie dochodziło.  

Każdego roku zostaje zwołane spotkanie, w którym rektor spotyka się z kanclerzem oraz służbami bezpieczeństwa i higieny pracy uczelni. W jego trakcie niezbędne jest przeanalizowanie wypadkowej oraz statystyk, które informują o wypadkach i poziomie bezpieczeństwa. Spotkanie zostaje zakończonej po opracowaniu planu działania i wyznaczeniu dodatkowych szkoleń, wprowadzeniu nowych tematów albo uzupełnieniu sprzętu ochronnego.