Dla przedsiębiorcy i kardy kierowniczej audyt oznacza uzyskanie odpowiedzi na pytanie, czy stosowane technologie, a także strategie marketingowe przynoszą pożądane rezultaty. Dzięki wykonaniu szeregu działań można także sprawdzić, w jaki sposób praca i podejmowane czynności wpływają na wartość firmy oraz bezpieczeństwo zatrudnianych osób. Dobrze przygotowana analiza wiąże się z monitorowaniem, a następnie redukcją kosztów firmy. W jaki sposób zostaje wykonany audyt BHP? Jakie wartości są sprawdzane? Odpowiedzi na te oraz wiele innych pytań znajduje się w niniejszym artykule. 

Audyt BHP i jego rola w funkcjonowaniu każdego przedsiębiorstwa

Zatrudnianie pracowników wymaga od właściciela firmy szeregu obowiązków. Trzeba zacząć od zapewnienia godziwego wynagrodzenia, ubezpieczenia oraz właściwych warunków pracy. Tylko wtedy zatrudnione osoby są w stanie wykonywać powierzone im zadania bez uszczerbku na zdrowiu. Aby poprawić poziom bezpieczeństwa, wiele przedsiębiorstw zatrudnia specjalistów do spraw BHP, którzy mają opracować zasady postępowania, a w dalszej kolejności upewniać się, że zatrudnione osoby pracują zgodnie z obowiązującymi przepisami. To ogrom pracy szczególnie w miejscach, gdzie zatrudnionych jest bardzo wielu pracowników. Trzeba także wspomnieć o wysokich kosztach związanych z zatrudnieniem pracowników ds. bezpieczeństwa. W małych przedsiębiorstwach takie działania nie są opłacalne, stąd pracodawcy decydują się na wykonywanie audytów. 

Większość błędów w przedsiębiorstwie jest uwarunkowana brakiem wiedzy o przepisach i obowiązujących normach. Warto jednak zaznaczyć, że aktualnie żaden przedsiębiorca nie może tłumaczy się brakiem wiedzy zatrudnionych osób. Kiedy dojdzie do wypadku albo groźnej sytuacji właściciel firmy musi liczyć się z pociągnięciem do odpowiedzialności za narażanie zatrudnionych osób. To trudna sytuacja, dlatego każdy pracodawca powinien ograniczyć do minimum możliwość występowania nieszczęśliwych wypadków. W tym celu wykonuje się audyt BHP. To doskonały sposób na ochronę pracowników oraz uniknięcie kar finansowych. Aby audyt przebiegł prawidłowo, niezbędne jest skorzystanie z listy kontrolnej stworzonej przez Państwową Inspekcję Pracy. 

W jaki sposób poprawić bezpieczeństwo w firmie?

Audyt jest szczególnie przydatnym narzędziem w rękach pracodawcy, gdyż pozwala na poprawę poziomu bezpieczeństwa w miejscu pracy. W trakcie badania można stwierdzić wiele nieprawidłowości, co w dalszej kolejności daje podstawę do wdrożenia potrzebnych zmian i poprawy warunków panujących w firmie. Wnioski audytu pozwalają wykryć zdarzenia, które w żadnym stopniu nie podnoszą poziomu bezpieczeństwa w zakładzie pracy albo są dostosowane do niebezpieczeństw, które nie odpowiadają charakterowi wykonywanej pracy. Takie sytuacje zdarzają się bardzo często. 

Audyt BHP pozwala dokładnie poznać procesy, a następnie wprowadzić niezbędne modyfikacje, dzięki czemu zakres ochrony pracowników zostaje poszerzony oraz dostosowany do panujących realiów. Dzięki audytowi odbywa się ograniczenie wysokości kosztów stanowiących skutek uboczny niewłaściwych decyzji podejmowanych po zdarzeniach zagrażających życiu czy zdrowiu pracowników. 

Raport z audytu

Audyt BHP jest powiązany z przygotowaniem raportu, który pozwala na uzyskanie kluczowych dla przedsiębiorcy informacji, a wśród nich:

• kwestie wymagające modyfikacji długoterminowej oraz krótkoterminowej, 
• rekomendacje oraz rady mające na celu wyeliminowanie nieprawidłowości. 

Wszystkie czynności mają na celu usunięcie zagrożeń występujących w miejscu pracy. 

Lista kontrolna w audycie BHP – co to takiego?

Lista kontrolna ma na celu zapewnienie wykonywanie audytu BHP zgodnie z przepisami prawa. Oznacza to, że każdy pracodawca funkcjonujący na rynku musi przestrzegać takich samych zasad i norm. Lista kontrolna została stworzona przez Państwową Inspekcję Pracy. Audyt BHP może zostać wykonany z inicjatywy pracodawcy, gdyż w pewnym stopniu posiada już wymaganą wiedzę, ale doświadczenie pokazuje, że do wykonania bezbłędnej kontroli bardzo przydatna jest fachowa wiedza oraz doświadczenie, którymi mogą pochwalić się specjaliści z zakresu BHP. 

Na liście kontrolnej występują: 

• informacje ogólne, 
• stosunek pracy, 
• wynagrodzenia i inne świadczenia, 
• regulamin pracy, 
• urlopy zatrudnionych osób, 
• czas pracy, 
• Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych, 
• zbadanie ryzyka zawodowego, 
• wypadki mające miejsce w trakcie wykonywania pracy, 
• badania lekarskie pracowników, 
• szkolenia BHP, 
• dodatkowe kwalifikacje i umiejętności, 
• czynniki szkodliwe, uciążliwe oraz niebezpieczne, 
• obiekty oraz przemieszczenia w zakładzie pacy, 
• oświetlenie, ogrzewanie oraz wentylacja, 
• pomieszczenia higieniczno-sanitarne, 
• stanowiska oraz procesy pracy, 
• maszyny oraz urządzenia techniczne, 
• urządzenia i instalacje energetyczne, 
• transport, 
• - magazynowanie oraz składowanie, 
• - nadzór i kontrola stanu BHP. 

Część wymienionych powyżej pozycji odnosi się do wszystkich zakładów pracy, inne z kolei są wymagane w konkretnych firmach, a sprawdzane obszary są często uwarunkowane specyfiką pracy.  

Dostępny schemat umożliwia wykonanie skutecznego audytu BHP, który powstał zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz umiejętnościami doświadczonych specjalistów BHP. To oczywiście nie jest pełny dokument, gdyż potrzebne są także rozwinięcia wymienionych punktów. Po uzyskaniu potrzebnych informacji przedsiębiorca jest w stanie wykonać kontrolę i wprowadzić potrzebne zmiany. Audyt powinien zostać dopasowany do charakteru działalności oraz obowiązujących na konkretnych stanowiskach przepisów prawa. Jak już wspomniano audyt BHP może zostać wykonany przez kadrę kierowniczą wraz z pracodawcą , niezbędne jest wtedy skorzystanie z przygotowanych dokumentów albo skorzystanie z pomocy specjalistów BHP. Lista kontrolna jest traktowana jako dokument wiążący. 

Rola audytu BHP w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa?

Audyty BHP są szczególnie ważne dla zachowania zdrowia i bezpieczeństwa zatrudnionych osób, a także funkcjonowania firmy i jej dalszych losów. W przeszłości wiele zakładów pracy nie zwracało szczególnej uwagi na audyty, co kończyło się dla nich bardzo niekorzystnie. Dobrym przykładem jest jedna z fabryk Union Carbide odpowiadającej za produkcję karbarylu. W omawianym zakładzie doszło do poważnych cięć budżetu, który przyczyniły się do znacznego pogorszenia norm bezpieczeństwa w firmie. W efekcie czego kontrole wykonywano tylko powierzchownie i nikt nie przykładał szczególnej uwagi do braku wiedzy pracowników czy innych nieprawidłowości. Szkolenia pracowników zostały całkowicie zniesione – dotyczyło to zarówno osób zajmujących się obsługiwaniem produkcji, jak i przechowywaniem niebezpiecznych substancji. Firma zdecydowała się wykonać audyt, który przedstawił niekorzystne dla firmy wyniki, ujawnił błędy i zaniedbania, jednak żadna osoba z kadry zarządzającej nie wykonała potrzebnych kroków i nie wprowadzono żadnych zmian. Wyniki zostały pozostawione bez jakichkolwiek działań, tak samo, jak znalezione nieprawidłowości. Na skutek takich działań w zakładzie miał miejsce wybuch zbiornika, w którym na skutek źle wykonywanych obowiązków znalazła się woda. Dodatek cieczy sprawił, że do atmosfery została uwolniona bardzo niebezpieczna i jednocześnie silnie toksyczna substancja izocyjanian metylu. Wybuch sprawił, że życie straciło około 20 000 osób. Z kolei 120 000 osób zmagało się z poważnymi szkodami na zdrowiu. Wśród dolegliwości wystąpiły zaburzenia oddychania, nowotwory, ślepota i wiele innych schorzeń. Kolejne 50 000 osób nie było w stanie kontynuować pracy w zakładzie ze względu na występujące powikłania. To ogromna katastrofa, która powinna uzmysłowić wszystkich przedsiębiorcom, że bez względu na charakter wykonywanej pracy i przedmiot działalności bezpieczeństwo pracowników jest kluczowe, tak samo, jak organizowanie regularnych szkoleń, podnoszenie kwalifikacji zatrudnionych osób i kontrolowanie wszystkich norm oraz znajomości przepisów u pracowników.  

Kto jest odpowiedzialny za stan bezpieczeństwa i higieny pracy?

Audyt BHP ma na celu wykonanie analizy rzeczywistego stanu warunków pracy. Są one badane pod kątem zgodności z obowiązującymi w naszym kraju przepisami. Mowa o przepisach występujących w ustawach, kodeksie pracy, a także Rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy odnośnie do ogólnych zakresów BHP. Część zasad można odnieść do wszystkich zakładów pracy, a inne z kolei trzeba analizować i dopasowywać w sposób indywidualny. Najważniejsze wydaje się zapewnienie, aby każda zatrudniona osoba wykonywała swoje obowiązki starannie, miała świadomość zagrożeń związanych z jej pracą i znała konsekwencje swojego postępowania. 

Warunki pracy mają kluczowe znaczenie w kształtowaniu poziomu bezpieczeństwa oraz komfortu odczuwanego przez pracowników w trakcie wykonywania obowiązków zawodowych. 

Kiedy w miejscu pracy nie przestrzega się wymogów prawnych, trzeba mieć świadomość wymierzonych w firmę, a raczej jej w pracodawcę sankcji karnych. 

Wykonanie audytu BHP nie wiąże się z żadnymi konsekwencjami prawnymi, mimo iż pomaga zidentyfikować błędy, nieprawidłowości oraz niewłaściwe zachowania. Dla pracodawcy to ostatnia szansa na poprawę i rozpoczęcie pracy zgodnie z wyznaczonymi przez ustawodawcę przepisami prawa. 

Kiedy niezgodności zostają już stwierdzone, trzeba przedsięwziąć wszystkie kroki, aby je naprawić albo usunąć, co poprawi sytuację wszystkich osób zatrudnionych w firmie, a pracodawcę ochroni przed karą pieniężną. Po wprowadzeniu wymaganych zmian przedsiębiorstwo staje się zgodne z wymogami z zakresu BHP, co jest jednoznaczne z uniknięciem kar pieniężnych nakładanych przez organy kontrolne. 

Zakres audytu BHP – jakie kwestie są sprawdzane w trakcie analizy?

Audyt BHP pozwala na sprawdzenie wszystkich poziomów bezpieczeństwa w firmie. Kontrola dotyczy:

• warunków pracy w całym zakładzie, jak i na każdym stanowisku oddzielnie, 
• pomieszczeń o charakterze higieniczno-sanitarnym, 
• dokumentacji występującej w zakładzie pracy umożliwiającej ocenę ryzyka zawodowego, 
• sprawdzenia wszystkich prac wiążących się z dużym ryzykiem, odbywających się z wykorzystaniem niebezpiecznych substancji, narzędzi i innych, 
• użytkowania narzędzi oraz urządzeń elektroenergetycznych, 
• instrukcji bezpiecznego wykonywania pracy i umiejętności przekazanych pracownikom, 
• stanu technicznego sprzętu, który wraz z upływem czasu ulega zużyciu i musi być regulowanie kontrolowany, 
• udzielania instrukcji, w jaki sposób bezpiecznie i bez narażania życia obsługiwać maszyny oraz urządzenia występujące w miejscu pracy, 
• dróg transportowych (sprawdzane jest ich oznakowanie, drożność, szerokość i inne parametry), 
• badań profilaktycznych pracowników wykorzystywanych do celów sanitarno-epidemiologicznych, 
• zapewniania pracownikom kursów pierwszej pomocy oraz regularne przypominanie zasad postępowania w sytuacjach zagrożenia życia, 
• aktualności szkoleń związanych z przestrzeganiem poziomu bezpieczeństwa i higieny pracy, a także ochrony przeciwpożarowej, 
• dostarczenia pracownikom środków ochrony indywidualnej, a także odzieży, obuwia roboczego i potrzebnego sprzętu, 
• uzupełniania dokumentacji wypadków oraz chorób zawodowych dotyczących zatrudnionych osób, 
• podręcznego sprzętu gaśniczego używanego w trakcie pożarów, 
• praktycznych warunków organizacji ewakuacji w obiekcie (sprawdzanie, czy pracownicy przeszli ćwiczenia ewakuacyjne i jaki jest poziom ich wiedzy o sytuacjach zagrażających życiu w zakładzie pracy), 
• prac komisji BHP. 

Kiedy audyt zostaje zakończony, niezbędne jest przygotowanie obszernego raportu, w którym znajdują się wszystkie informacja na temat przeprowadzonej analizy. W dokumencie widnieją dane o prawidłowościach oraz kwestiach niezgodnych z przepisami prawa. Raport zawiera także propozycje zastosowania zupełnie nowych procedur oraz standardów mających na celu zmianę aktualnej sytuacji na lepszą. Oznacza to poprawę bezpieczeństwa oraz higieny pracy w zakładzie pracy, oraz usunięcie wszystkich działań niezgodnych z przepisami bezpieczeństwa. Pracodawca może skierować pracowników na badania, kursy, zorganizować dla nich szkolenia i inne potrzebne czynności, który są w stanie zabezpieczyć pracodawcę przed sankcjami karnymi. 

Solidnie i rzetelnie przeprowadzony audyt BHP wiąże się z szeregiem skutecznych działań, a następnie korzyści dla przedsiębiorstwa, stąd coraz więcej pracodawców decyduje się na wykonanie go wraz z doświadczonymi specjalistami BHP. Kiedy wszystkie czynności zostają zakończone, a zmiany wdrożone, przedsiębiorca może skupić się na swojej działalności, dbać o jej rozwój i mieć świadomość, że jego pracownicy są dobrze przygotowani do pracy, a do tego ryzyko wypadków jest ograniczone do minimum.