BHP NA BUDOWIE – CO WARTO WIEDZIEĆ

Wartą podkreślenia kwestią dla BHP na budowie jest między innymi sposób poruszania się po jej terenie. Pracownicy powinni chodzić wyłącznie wyznaczonymi trasami dla pieszych, ubrani w odzież roboczą i wyposażeni w środki ochronne. Pamiętać należy, że na terenie budowy, bezwzględnie nie wolno przebywać:

• na powierzchniach niezabezpieczonych przed upadkiem osób z wysokości,
• pod transportowanym ładunkiem,
• w strefach niebezpiecznych bez wyeliminowania zagrożenia.

Na wstępie tyle. Aby dowiedzieć się więcej i odpowiedzieć na dręczące wielu pytania zachęcamy do wnikliwego prześledzenia treści niniejszej publikacji.

Dlaczego przestrzeganie przepisów BHP na budowie jest tak ważne?

Zasady BHP na budowie muszą być bezwzględnie przestrzegane. Konsekwencje nie przestrzegania przepisów BHP na terenie budowy mogą być niezwykle groźne dla zdrowia oraz życia. Dlatego tak ważne są szkolenia BHP, począwszy od wstępnego, poprzez okresowe, do stanowiskowych na budowie. Każdy z pracowników, od najwyższego do najniższego szczebla zobowiązany jest do znajomości przepisów i zasady BHP oraz stosować się do nich.
Kiedy jednocześnie, w tym samym miejscu wykonują pracę różne ekipy remontowe, czyli pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców, ważne jest by powołany został na budowie koordynator BHP. Precyzyjne określenie zakresu jego obowiązków i uprawnień poprawi stopień bezpieczeństwa prowadzonych prac.

Odpowiedzialność za bezpieczeństwo na budowie

Do obowiązków inwestora w zakresie koordynacji procesu budowlanego należą:

• przygotowanie projektu budowlanego,
• zapewnienie kierownictwa budowy, naciągnięcie mięśnia udowego,
• sporządzenie planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (planu bioz).
• Aby wyeliminować zagrożenia podczas prowadzenia robót budowlanych, stwarzających wysokie ryzyko dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników, ważne jest przed rozpoczęciem budowy opracowanie planu. Gdy wykonywane roboty związane będą ze szczególnie wysokim ryzykiem, kierownik budowy ma obowiązek sporządzenia lub zapewnienia planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Do pozostałych zadań kierownika budowy zalicza się:
• koordynację robót budowlanych oraz poszczególnych etapów robót,
• wytyczenie działań mających na celu respektowanie zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, zawartych w przepisach BHP i planie bioz,
• •aktualizacja planu bioz, w miarę postępu robót budowlanych.

Plan BIOZ – co powinien zawierać, kto go opracowuje, po co i kiedy

Plan BIOZ to plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.

Kiedy sporządza się plan BIOZ?

Plan BIOZ sporządza się, jeśli przewidywane roboty budowlane będą spełniały przynajmniej jeden z poniżej wymienionych warunków:

• prognozowane roboty budowlane mają trwać dłużej niż 30 dni roboczych, zatrudnionych będzie przy nich jednocześnie co najmniej 20 pracowników
• pracochłonność zamierzonych robót przekraczać będzie 500 osobodni
• wykonywany będzie przynajmniej jeden z rodzajów robót budowlanych:

- stwarzających zagrożenia przysypania ziemią lub zagrożenie upadku z wysokości,
- wywołujących zagrożenie promieniowaniem jonizującym,
- z użyciem substancji chemicznych bądź też czynników biologicznych, których działanie zagraża zdrowiu ludzi,
- w pobliżu linii wysokiego napięcia lub czynnych linii komunikacyjnych,
- wywołujących ryzyko utonięcia,
- prowadzonych pod ziemią, w tunelach, w studniach,
- prowadzonych w kesonach, z atmosferą wytwarzaną ze sprężonego powietrza,
- wykonywanych przez prowadzących pojazd zasilany z linii napowietrznych,
- wymagających użycia materiałów wybuchowych,
- podczas montażu i demontażu ciężkich elementów prefabrykowanych.

Kto opracowuje plan BIOZ?

Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia BIOZ opracowuje kierownik budowy przed jej rozpoczęciem. Aczkolwiek nie musi zrobić go osobiście, gdyż prawo budowlane nakazuje kierownikowi budowy sporządzić lub zapewnić sporządzenie planu BIOZ.
Plan BIOZ sporządza się w oparciu o informację BIOZ, będącą częścią projektu budowlanego, przy uwzględnieniu specyfiki obiektu budowlanego i warunków prowadzenia robót budowlanych.

Z czego składa się plan BIOZ?

Plan BIOZ składa się ze:

• strony tytułowej,
• części opisowej,
• części rysunkowej.

WAŻNE! Część rysunkowa sporządzana jest na kopii projektu zagospodarowania terenu, jeśli był on wymagany dla danej inwestycji.

Plan BIOZ a kwestia bezpieczeństwa

Plan BIOZ ma na celu wykrycie zagrożeń dla bezpieczeństwa w miejscu pracy, a co za tym idzie wdrożenie rozwiązań służących ich zapobieganiu na etapie realizacji inwestycji. Plan BIOZ (bezpieczeństwa i ochrony zdrowia) sprawia, że zarządzanie ryzykiem zawodowym stanowi newralgiczny element decydujący o zwiększeniu skuteczności działań w zakresie bezpieczeństwa robót budowlanych. Dlatego dokument ten jest niezbędnym narzędziem w kwestii zarządzania bezpieczeństwem na budowie. Ważne jest, by wszyscy podwykonawcy, którzy uczestniczą w realizacji inwestycji budowlanej zaangażowali się w pracach nad tym planem.
Na podstawie tego planu podwykonawcy opracować powinni inne liczące się dokumenty robocze:

• ocenę ryzyka zawodowego dla swoich zadań,
• instrukcje bezpieczeństwa wykonywania robót, itd.
• Podsumowując kwestię planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (BIOZ) podkreślić należy, że:
• ma on na celu zidentyfikowanie zagrożeń dla bezpieczeństwa i zdrowia w miejscu pracy, jak również wdrożenie rozwiązań zapobiegających ryzyku na etapie realizacji inwestycji,
• sprawia, że ocena ryzyka i zarządzanie ryzykiem są kluczowym elementem decydującym o większej skuteczności działań w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,
• tworzy niezbędne narzędzia zarządzania kwestiami bezpieczeństwa i ochrony zdrowia na budowach.

Odpowiedzialność pracodawcy i obowiązki pracownika

Odpowiedzialność pracodawcy

Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w firmie. Do jego obowiązków należy:

• niedopuszczanie do pracy pracownika nieposiadającego uprawnień wymaganych do jej wykonywania,
• przed dopuszczeniem do pracy poddanie pracownika badaniom lekarskim i szkoleniu wstępnemu BHP,
• wyposażanie stanowisk pracy w maszyny, urządzenia techniczne, narzędzia i sprzęt do tymczasowej pracy na wysokości spełniające wymagania BHP w zakresie użytkowania ich podczas pracy,
• przestrzeganie terminów okresowych badań i szkoleń,
• ocena ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy i informowanie pracowników o ryzyku oraz zasadach ochrony przed zagrożeniami na budowie,
• zaopatrzenie pracowników w środki ochrony indywidualnej, niezbędne do wykonywania pracy na placu budowy:

- odzież robocza m.in. spodnie, t-shirt, koszula, kombinezon czy kurtka,
- obuwie robocze i ochronne często koniecznie wyposażone w antypoślizgową podeszwą i wkładką antyprzebiciową, jak również podnosek,
- rękawice robocze np. w całości, włącznie z mankietem uszyte ze skóry bydlęcej,
- kask ochronny BHP będący głównym zabezpieczenie głowy pracownika. Do kasku dołączyć można, w zależności od potrzeb następujące środki ochrony indywidualnej:

ochrony słuchu
ochrony oczu i twarzy
ochrony dróg oddechowych

Praca wykonywana na budowie wymaga odpowiedniej organizacji. Zapewnienie pracownikowi odpowiednich środków ochrony indywidualnej zawsze należy do podstawowych obowiązków pracodawcy. Dzięki temu ta szczególnie niebezpieczna praca, jaką jest praca na budowie będzie mniej uciążliwa, a pracownicy unikną narażenia na urazy.
WAŻNE! Pracodawca zobowiązany jest do organizowania stanowisk pracy i respektowania przepisów BHP, tak aby zapobiegać wypadkom i chorobom zawodowym. Dbać musi zatem o środki ochrony zbiorowej oraz stosowania przez pracowników środków ochrony indywidualnej.

Obowiązki pracownika:

• wykonywanie badań wstępnych, okresowych, kontrolnych,
• udział w szkoleniach BHP oraz zapoznanie się z przepisami z tego zakresu,
• wykonywanie pracy zgodnie z zasadami BHP i stosowanie się do poleceń przełożonych,
• stosowanie środków ochrony zbiorowej oraz używanie środków ochrony indywidualnej,
• niezwłoczne zawiadomienie przełożonych o wystąpieniu zagrożeń dla życia i zdrowia.

W przypadku, gdy warunki pracy stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla pracownika i innych osób, ma on prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, niezwłocznie informując o tym przełożonego.

Praca na wysokościach

Do zabezpieczenia stanowisk pracy nawysokości przede wszystkim stosować należy środki ochrony zbiorowej, takie jak:
- poręcze i balustrady
- balustrady z krawężnikiem a także rusztowania
- siatki bezpieczeństwa i siatki ochronne.
Dopiero w przypadku, gdy nie ma możliwości ich zastosowania, sięgnąć należy po środki ochrony indywidualnej, takie jak szelki bezpieczeństwa https://bezpieczenstwo-bhp.pl/73-szelki-bezpieczestwa
Środki ochrony zbiorowej uwzględnione powinny być już na etapie projektów budowlanych i zatwierdzone przez rzeczoznawców w tej dziedzinie. Obiekt budowany musi być według zatwierdzonego projektu. Po zamontowaniu urządzeń będących wyposażeniem firmy konieczne jest wyznaczenie stref niebezpiecznych i drogi komunikacyjnej, dokonanie pomiarów wentylacji i instalacji elektrycznej, ocenienie ryzyka zawodowego i przeprowadzenie szkolenia. Trasy komunikacyjne, wentylacja, klimatyzacja, stałe przegrody dźwiękochłonne, a także ekrany akustyczne stanowią środki montowane lub na stałe rozplanowane w budynku czy przy urządzeniach. Natomiast szalunki, daszki, ogrodzenia placu budowy to środki stosowane na czas trwania danych robót.
Do najczęściej stosowanych środków ochrony zbiorowej należy balustrada, która składa się z:

• deski krawężnikowej o wysokości 0,15 m
• poręczy ochronnej umieszczonej na wysokości 1,1 m.

Przestrzeń pomiędzy deską krawężnikową a poręczą musi zostać wypełniona w taki sposób, by zabezpieczyć pracowników przed upadkiem z wysokości. Zabezpieczone balustradą muszą być usytuowane powyżej 1 metra nad ziemią przejścia. Ten sposób zabezpieczenia stosuje się również w przypadku krawędzi stropów nie obudowanych ścianami, jak również dla ogrodzenia stref niebezpiecznych, gdzie występuje ryzyko spadania z wysokości przedmiotów.

Praca z maszynami oraz innymi urządzeniami technicznymi

Maszyny i inne urządzenia techniczne/elektryczne montowane, eksploatowane i obsługiwane muszą być zgodnie z instrukcją producenta. Muszą też spełniać wymagania, jakie określają przepisy dotyczących systemu oceny zgodności. Można z nich korzystać, w przypadku kiedy:

• wystawiono dokumenty zezwalające na ich eksploatację,
• zarówno przed rozpoczęciem pracy, jak i przy zmianie obsługi sprawdzone zostały pod względem sprawności technicznej i bezpiecznego użytkowania.

WAŻNE! Bezwzględnie zabrania się dokonywania napraw i czynności konserwacyjnych sprzętu zmechanizowanego będącego w ruchu.
Pamiętać należy, że zblocza jednokrążkowe i wielokrążkowe, jak również inne zawiesia będące wyposażeniem urządzenia dźwigowego żurawia, cięgnika lub suwnicy służące do zawieszania, obwiązywania lub podtrzymywania podnoszonego ładunku, co najmniej raz w roku powinny być poddawane próbie obciążenia.

Kto może obsługiwać maszyny i urządzenia techniczne?

Oczywistym jest, że maszyny i inne urządzenia techniczne zawsze powinny być w pełni sprawne. Stosowane mogą być wyłącznie do prac, do jakich zostały przeznaczone i obsługiwane przez przeszkolone osoby. Każdy operator, maszynista żurawi, kierowca wózka i innych maszyn wyposażonych w napęd silnikowy, powinien posiadać wymagane kwalifikacje.
Przy wszystkich maszynach stacjonarnych i innych urządzeniach technicznych dostępne powinny być instrukcje bezpiecznej obsługi i konserwacji, z którymi osoby upoważnione do ich obsługi powinny się zapoznać.
WAŻNE! Stanowiska pracy operatorów maszyn nie posiadające kabin, powinny być zadaszone i zabezpieczone przed spadającymi przedmiotami. Pamiętać jednak należy, że musi to być zrobione w taki jednak sposób, by nie ograniczać widoczności operatorowi danej maszyny.

Haki, pomosty, rampy – ich oznaczenia i rozmieszczenie

Kolejnymi ważnym elementami dotyczący obsługi maszyn i innych urządzeń są:

• Haki do przemieszczania ładunków, które zawsze powinny mieć czytelnie zaznaczoną nośność maksymalną. W sytuacji, w której przy przemieszczaniu ładunków ma miejsce możliwość wysunięcia się zawiesia z gardzieli haka, stosować należy haki wyposażone w urządzenia zamykające gardziel. Tu także ważne jest, by każdorazowo przed rozpoczęciem zmiany roboczej osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje oceniła stopień zużycia haków i ustaliła ich przydatność do dalszej pracy.
• Pomosty lub rampy, które przeznaczone są do przejazdu pojazdów i sprzętu, powinny być szersze o 1,2 m od poruszających się po nich pojazdów. Do tego zabezpieczone powinny być barierami ochronnymi i wyposażone w prowadnice kół dla pojazdów.

WAŻNE! Prędkość pojazdów poruszających się na pomostach i rampach nie powinna przekraczać 5 km/godz.

Kilka ważnych wytycznych:

• Odległość pomiędzy skrajnią podwozia, jak również platformy obrotowej żurawia, a zewnętrznymi częściami konstrukcji montowanego obiektu budowlanego bądź stosami składowanych materiałów wynosić musi nie mniej 0,75 m.
• W żadnym przypadku, nie można składować materiałów pomiędzy skrajnią żurawia lub jego torowiskiem, a konstrukcją obiektu budowlanego.
• Zabrania się także przechodzenie osób w czasie pracy żurawia pomiędzy obiektem budowlanym, a podwoziem żurawia, jak również wychylanie się przez otwory w obiekcie budowlanym.
• Nie wolno pozostawiać zawieszonego ładunku na haku żurawia po zakończeniu pracy, jak i w czasie przerwy w pracy.
• Nie wolno podnosić żurawiem rzeczy o nieznanej masie, jak również podnosić ładunku przy ukośnym ułożeniu liny żurawia.

Dlaczego bardzo ważne jest przestrzeganie przepisów BHP na terenie budowy?

Przed przystąpieniem do pracy poddać należy pracowników profilaktycznym badaniom lekarskim. Nie wolno dopuścić ich do pracy bez orzeczenia o braku przeciwwskazań do wykonywanej pracy, w tym do pracy na wysokości. Bardzo ważne są szkolenia BHP. Pamiętać należy, by przeprowadzać je częste na budowie. Każdy pracownik, od najwyższego do najniższego szczebla, powinien mieć wiedzę o obowiązujących go zasadach BHP i stosowaniu się do nich. Konsekwencją nie stosowania się do przepisów BHP na terenie budowy mogą być groźne dla zdrowia i życia wypadki.