Związki chemiczne rękawic chemoochronnych są bardzo szkodliwe, mogą przyczynić się do uszkodzenia skóry albo nawet jej wypalenia. Dlatego trzeba tego za wszelką cenę unikać. Rękawice chemoochronne muszą spełniać szereg wymagań, dlatego producenci przestrzegają wymagań normy EN 374. Zgodność z normą to pierwszy parametr wymagający sprawdzenia przed zakupem rękawic, ale na co jeszcze trzeba zwrócić uwagę? Jakie środki ochrony indywidualnej zapewniają komfort i bezpieczeństwo w trakcie pracy?

Jak chronić pracowników przed zagrożeniami chemicznymi i biologicznymi? Rola rękawic chemoochronnych 

Pracownicy, którzy mają kontakt ze szkodliwymi i niebezpiecznymi substancjami chemicznymi oraz mikroorganizmami muszą stosować odpowiednie środki zabezpieczające. W przeciwnym wypadku powinni mieć świadomość występowania nieodwracalnych szkód, długiej nieobecności w pracy, a w najgorszych sytuacjach nawet niepełnosprawności czy zgonu. Rękawice chemoochronne to jeden ze sposobów zabezpieczenia zatrudnionych osób przed najgorszym, dlatego ten model jest zaliczany do kategorii III, czyli sprzętu wysokiego ryzyka. Zabezpieczenie przed substancjami chemicznymi to nie jedyna zaleta rękawic pod warunkiem, że są dobrane do potrzeb pracowników i zagrożeń występujących w miejscu pracy. 

Rękawice chemoochronne – dlaczego warto je stosować?

Producenci wykorzystują różne materiały do produkcji rękawic odpornych na działanie związków chemicznych, kwasów i czynników biologicznych. Warto przyjrzeć się ich właściwościom, które pozwolą dobrać najlepszy produkt i korzystać z niego zgodnie z przeznaczeniem. Dostępne modele różnią się:

• odpornością chemiczną, 
• wytrzymałością mechaniczną, 
• niewrażliwością na drobnoustroje. 

Rękawice to doskonałe zabezpieczenie dłoni, gdyż chemikalia występują w bardzo wielu zakładach przemysłowych, laboratoriach, a nawet w branży spożywczej. 

Kontakt z produktami chemicznymi może skończyć się:

• oparzeniem, 
• uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego, 
• niewydolnością narządów, 
• bezpłodnością, 
• ślepotą, 
• rakiem, 
• śmiercią. 

Wymienione zagrożenia są uwarunkowane żrącym działaniem substancji chemicznych. Aby uniknąć poważnych konsekwencji, pracodawca musi zadbać o wysoki poziom bezpieczeństwa, a w tym również rękawice chemoochronne. 

Rękawice chemoochronne zabezpieczają skórę dłoni przed toksycznymi i szkodliwymi substancjami, czyli pozwalają chronić pracowników przed kontuzjami i znacznym pogorszeniem stanu zdrowia. Najgorsze są substancje, które poprzez skórę przedostają się do krwiobiegu, gdyż potrafią wywołać najwięcej szkód. Aby mieć świadomość, jakie substancje są używane w firmie i jakie stwarzają niebezpieczeństwo, pracodawca musi zadbać o regularne uzupełniania kart charakterystyki chemikaliów. Po zapoznaniu się z nimi dowiadujemy się, jakie są zagrożenia, jak sobie z nimi radzić, a także jakie są sposoby leczenia. 

Rękawice chemoochronne wykonane z gumy

Rękawice chemoochronne wykonane z gumy są trwałe i doskonale zabezpieczają przed chemikaliami. Grubsze modele są nie tylko solidne, ale i trwałe, ale nie nadają się do prac, w których wymaga się zręczności. Niestety, wysoki poziom ochrony idzie w parze z brakiem komfortu w trakcie noszenia. To najlepsze rozwiązanie w bardzo niebezpiecznych sytuacjach i miejscach. 

Ocena ryzyka występującego w pracy jest możliwa, dzięki precyzyjnemu wyznaczeniu kategorii substancji drażniących i innych materiałów stwarzających poważne zagrożenia. 

Rękawice chemoochronne z nitrylu 

Nitryl to bardzo popularny materiał, kiedy chodzi o produkcji rękawic odpornych na działanie czynników chemicznych. Kauczuk nitrylowy jest dedykowany do branży medycznej, ale świetnie sprawdza się również w innych zakładach. Rękawice wykazują odporność na ciepło, nie przepuszczają gazu oraz oleju. Na uwagę zasługuje również wytrzymałość tego modelu. Dodatkowo nitryl nie powoduje tak częstych alergii, jak lateks czy silikon, które również są używane do produkcji rękawic. W tym przypadku praktyczne zastosowanie łączy się z funkcjonalnością. Charakterystyczny skład sprawia, że rękawice zabezpieczają przed mikroorganizmami, czyli:

• bakteriami, 
• grzybami, 
• wirusami. 

Rękawice chemoochronne to nie tylko doskonała bariera dla czynników chemicznych, ale również zabezpieczenie przed częściami elektronicznymi, szkłem czy metalem, dlatego zastosowanie modelu z nitrylu jest wszechstronne. 

Rękawice nitrylowe są dedykowane:

• branży medycznej, 
• przemysłowi lotniczemu, 
• przemysłowi kosmicznemu, 
• branży motoryzacyjnej.

Rękawice chemoochronne wykonane z butylu, lateksu oraz neoprenu

Rękawice chemoochronne z nitrylu cieszą się ogromną popularnością, jednak warto również zwrócić uwagę na inne modele, gdyż mogą okazać się bardzo przydatne. Rękawice chemiczne powstają z:

• butylu – mowa o kauczuku syntetycznym, który doskonale zabezpiecza przed nadtlenkami, chroni przed silnie korozyjnymi kwasami, mocnym zasadami, ketonami, estrami oraz związkami nitrylowymi. Na uwagę zasługują cenne właściwości tworzywa, a mianowicie butyl jest odpory na utlenianie, ścieranie i nadaje się do pracy w niskich temperaturach, gdyż niesztywnienie pod wpływem zimna, 
• lateks – to jeden z bardzo wygodnych materiałów, który świetnie sprawdza się do ochrony przed czynnikami chemicznymi. Zabezpiecza przed wodnymi roztworami kwasów, zasad, soli bądź ketonów. Na uwagę zasługuje doskonała elastyczność, dzięki czemu rękawice z lateksu mogą być używane zarówno w gorącym, jak i zimnym środowisku. Niestety, spora grupa pracownik zmaga się z alergią na lateks, dlatego nie jest to wybór dla każdego, 
• rękawice neoprenowe – to model odporny na rozdarcia, charakteryzujący się wysoką gęstością i elastycznością. Wykonywanie pracy nie stanowi większego problemu, a ręce są bardzo dobrze chronione. 

W tym miejscu warto podkreślić, że pracodawca nie tylko nabywa środki ochrony indywidualnej, ale musi przekazać zatrudnionym osobom wiedzę, jak z nich korzystać i jakie występują zagrożenia w miejscu pracy. Tylko podstawowa wiedza jest w stanie ochronić pracowników przed pogorszeniem stanu zdrowia i innymi konsekwencjami związanymi z pracą z czynnikami chemicznymi i biologicznymi. Zatrudnione osoby muszą wiedzieć, jak używać i przechowywać rękawice, ważna jest również odpowiednia konserwacja. 

Rękawice chemoochronne powstają z dobrej jakości materiałów, charakteryzują się wysokim poziomem wytrzymałości i najwyższą jakością wykonania. Mimo wszystko przed każdym użyciem należy sprawdzić, czy wybierany model nie ma odbarwień, śladów zużycia czy degradacji. Bardzo niebezpieczne są przebicia, gdyż nawet niewielkie otworki sprawiają, że szkodliwe substancje przedostają się do środka i mają kontakt ze skórą. Przed rozpoczęciem używania warto napełnić rękawice powietrzem, uszczelnić poprzez zwinięcie w kierunku palców i mocno docisnąć – to doskonały sposób na wykrycie przebić, których nie widać na pierwszy rzut oka. 

Normy w produkcji rękawic chemicznych

Rękawice chemiczne muszą spełniać bardzo wymagające zasady, dlatego producenci przygotowują swoje produkty zgodnie z normą EN 374. Wytyczne normy dopuszczają stosowanie rękawic o pełnej ochronie chemicznej oraz ograniczonej ochronie chemicznej. W pierwszym przypadku przy zakresie penetracji i przy badaniu permeacji rękawice wykazują czas przebicia co najmniej 30 minut przy zastosowaniu minimum 3 substancji testowych z 12 standardowo zdefiniowanych poprzez normę. Z kolei rękawice o ograniczonej ochronie są zgodne z wymaganiami dotyczącymi penetracji, określa się je jako rękawice szczelne, a różnica polega na braku czasu przebicia potrzebnego do pełnej ochrony chemicznej. Ten rodzaj może dobrze zabezpieczać przed wybranymi substancjami chemicznymi, jednak wymagana jest deklaracja producenta, który potwierdza skuteczność rękawic. 

Na rękawicach mogą pojawić się niniejsze symbole, które oznaczają zarówno zabezpieczenie przed czynnikami chemicznymi, jak i biologicznymi: 

Zastosowany piktogram oznacza, iż rękawica zabezpiecza przed czynnikami biologicznymi (mikroorganizmy). Rękawice muszą mieć wartość penetracji AQL 1,5 bądź niższą.

Prezentowany piktogram wskazuje, że rękawica spełnia dodatkowo wyznaczone wymagania odnośnie ochrony mechanicznej. Więcej informacji o oznaczeniu wg normy EN 388: Rękawice – ochrona mechaniczna.  

Piktogram informujący o konieczności zapoznania się z instrukcją użytkowania rękawicy.

Na rękawicach zaliczanych do III kategorii ryzyka producenci stosują podane poniżej oznaczenia:

• znak CE wyposażony w kod instytutu kontroli i nadzoru, 
• oznaczenie producenta, 
• numer albo nazwę handlową rękawicy, 
• rozmiar, 
• piktogramy wskazujące na poziom ochrony oraz numer normy europejskiej.

Jak wybrać rękawice chemoochronne – na jakie czynniki zwrócić szczególną uwagę?

Wybór rękawic chemoochronnych jest szczególnie ważny, gdyż środki ochrony indywidualnej gwarantują wysoki poziom bezpieczeństwa i jeszcze lepiej chronią przed używanymi w pracy czynnikami chemicznymi oraz biologicznymi. Jednak wybór konkretnego modelu musi być uwarunkowany rodzajem oraz stężeniem substancji chemicznej używanej w pracy. Producent musi poinformować również, ile wynosi czas przebicia materiału przez używany w pracy związek chemiczny. To podstawowe informacje, które pozwolą ochronić pracowników przed poważnym pogorszeniem stanu zdrowia i wywołać inne konsekwencje. Producent informuje użytkownika, jak długo można nosić rękawice, zanim przestaną wykazywać właściwości ochronne. W tym momencie należy podkreślić, że niesprawne rękawice kontaminują. 

W trakcie wyboru rękawic należy sprawdzić także sposób kontaktu z czynnikiem chemicznym. Jeżeli kluczowe jest zabezpieczenie przed zachlapaniem, poziom ochrony 1 powinien okazać się wystarczający. Jednak ten model należy wymienić na nowy przed upływem 10 minut po kontakcie z chemikaliami. Po upływie tego czasu właściwości rękawic zanikają. 

Jeżeli użytkownik ma stały kontakt z substancjami chemicznymi oraz biologicznymi albo rękawice są zanurzane w szkodliwym czynniku, najlepszym sposobem jest zastosowanie bardziej wytrzymałego modelu. W taki sposób można uniknąć konieczności regularnej zmiany rękawic. To nie tylko oszczędność, ale również wysoki poziom bezpieczeństwa. 

Czas ochronnego działania rękawic jest liczony od chwili, kiedy nastąpiło pierwsze zetknięcie powierzchni ze szkodliwą substancją. Czas nie zatrzymuje się, nawet kiedy rękawica zostaje zdjęta czy praca ma zupełnie inny charakter albo przenosi się do innego miejsca. Jedno zetknięcie wystarczy, aby rozpocząć naliczanie czasu. 

Wybierając rękawice chemoochronne, trzeba dodatkowo zwrócić uwagę na następujące kwestie:

• stopień pęcznienia materiału rękawicy, 
• manualność wybranego modelu, 
• obowiązek chwytania gładkich oraz śliskich elementów – jeśli wykonywana praca do tego zmusza, należy zdecydować się na rękawice moletowane, czyli modele wzbogacone o niewielkie wypukłości znajdujące się na zewnętrznej powierzchni części chwytnej, 
• stopień ochrony przed czynnikami mechanicznymi, 
• rodzaj zastosowanego materiału. 

Zdając sobie sprawę z występujących w miejscu pracy zagrożeń, jesteśmy w stanie jeszcze lepiej dobrać sprzęt ochrony indywidualnej, szczególnie że na rynku, dostępnych jest wiele różnorodnych modeli, które mają inne właściwości oraz cechy charakterystyczne. 

Wygoda odczuwana w trakcie pracy to kolejny bardzo ważny czynnik – jest tak samo istotna, jak odpowiednie zabezpieczenie ciała przed czynnikami chemicznymi. Jeżeli rękawica nie pasuje, zsuwa się albo jest za mała, istnieje spore ryzyko, że pracownik nie będzie zainteresowany korzystaniem z niej, co może przyczynić się do poważnych konsekwencji. Odpowiedni rozmiar to także gwarancja najwyższej ochrony, gdyż nic nie przedostaje się do środka, żadne ciała stałe czy ciecz nie wpadają przez otwory, co również podnosi poziom komfortu. Za małe rękawice zaburzają krążenie krwi i przyczyniają się do powstania zupełnie nowych schorzeń czy dolegliwości.