Rękawice elektroizolacyjne są w stanie ochronić nawet przed śmiercią, dlatego nie można zrezygnować z takiego dodatku. Zabezpieczenie zdrowia i życia zatrudnionych osób jest bardzo ważnym zadaniem każdego pracodawcy. 

Jak zabezpieczyć pracowników wykonujących obowiązki zawodowe z wykorzystaniem prądu?

Każda zatrudniona osoba musi przejść szkolenie wstępne, w którym uzyskuje informacje o potencjalnych zagrożeniach i bezpiecznym sposobie wykonywania pracy. Porażenie prądem może nie tylko pogorszyć stan zdrowia, ale w najgorszym wypadku nawet wywołać śmierć. Trzeba tego za wszelką cenę unikać. Pracownicy oprócz wiedzy i doświadczenia potrzebują także wyposażenia we właściwy i kompletny strój roboczy, gdzie rękawice elektroizolacyjne stanowią jeden z najważniejszych elementów. Jak wybrać odpowiedni model i na co wrócić uwagę w trakcie zakupów?

Jak zadbać o bezpieczeństwo pracowników?

Osoby, które uważają, że praca z prądem nie należy do niebezpiecznych, a jedynym zagrożeniem dla pracownika jest niegroźne porażenie, powinny jak najszybciej zweryfikować te informacje. Otóż źle wykonywane obowiązki, brak stosowania zaleceń i stosowanie niewłaściwych środków ochrony indywidualnej, a w tym przede wszystkim rękawic może mieć bardzo poważne konsekwencje, a wśród nich:

• częściowe albo trwałe uszkodzenie wzroku, 
• groźne oparzenia skóry,
• uszkodzenie narządów wewnętrznych, 
• paraliż i wiele innych. 

W trakcie poparzenia prądem pracownik może stracić równowagę i upaść z wysokości, co wiąże się dla niego z odniesieniem obrażeń wtórnych, do których zaliczamy złamania, urazy czaszki, wstrząśnienia mózgu i wiele innych. Pracując z elektronarzędziami, bardzo ważne jest przestrzeganie podstawowych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Wypadki są często uwarunkowane chwilą nieuwagi albo brakiem wiedzy o używanym sprzęcie. Stosowanie dobrych narzędzi nie zapewnia bezpieczeństwa, a czasem wręcz generuje problemy i nie jest w stanie ochronić przed nieszczęściem. W trakcie wyboru rękawic trzeba zwrócić uwagę na wszystkie cechy i właściwości. Doskonale, kiedy wybierany jest model rękawic o właściwościach antyprzecięciowych. Takie rękawice zabezpieczają nie tylko przed porażeniem prądem, ale dodatkowo przynoszą doskonałe efekty przy pracy ze specjalistycznymi narzędziami i dotyczy to nawet trudnych warunków. 

Jak wybrać rękawice elektroizolacyjne?

Praca z prądem wymaga odpowiedniego zachowania i przestrzegania wyznaczonych norm. Pracownicy muszą mieć na względzie zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, a do tego używać dobrej jakości środki ochrony indywidualnej. Wybierając rękawice, na szczególną uwagę zasługuje materiał zastosowany do produkcji. Decydując się na antyprzepięciowe włókna, ochrona jest kompleksowa. Rękawice elektroizolacyjne zabezpieczają ciało nawet w trudnych warunkach. Im wyższa jakość zastosowanego materiału, tym większy poziom ochrony i jednocześnie komfort przy wykonywaniu pracy. Duże znaczenie odgrywa także właściwy rozmiar. Zbyt duży model będzie się zsuwał i nie zapewni wymaganego zabezpieczenia. Za duże rękawice wiążą się z trudnością przy wykonywaniu nawet najmniej skomplikowanych obowiązków zawodowych. 

Używane rękawice elektroizolacyjne zabezpieczają przed prądem o napięciu do maksymalnie 1 kV. Kiedy napięcia są wyższe, rękawice można używać jedynie w formie pomocniczego sprzętu ochronnego, czyli wymaga się stosowania dodatkowych zabezpieczeń. 

Jakie normy spełniają rękawice elektroizolacyjne?

Normą zharmonizowaną, która wyznacza wymagania i metody sprawdzania rękawic ochronnych przed porażeniem prądem, jest norma PN-EN 60903:2006, czyli „Prace pod napięciem. Rękawice z materiału izolacyjnego”. 

Zgodnie z normą możemy zdecydować się na dwa rodzaje rękawic, a mianowicie rękawice izolacyjne pięciopalcowe oraz rękawice trzypalcowe. Używa się ich razem ze skórzanymi rękawicami ochronnymi, których podstawowym zadaniem jest zabezpieczenie przed czynnikami mechanicznymi. Noszą nazwę rękawic izolacyjnych. Drugi rodzaj to rękawice kompozytowe pięciopalcowe oraz trzypalcowe, które równocześnie zabezpieczają przed prądem oraz czynnikami mechanicznymi. Nosi się je samodzielne, nie ma konieczności wkładania jeszcze jednej pary.

W normie wymienia się także rękawice kompozytowe długie, które chronią nie tylko dłonie, ale również i ramiona. Do produkcji rękawic izolacyjnych stosuje się przede wszystkim dobrej jakości wytrzymały elastomer. Z kolei do produkcji rękawic kompozytowych sprawdza się zarówno elastomer, jak i tworzywa sztuczne. Do grupy elastomerów możemy zaliczyć:

• gumę, 
• lateks, 
• związki elastomerowe, 
• związki naturalne, 
• związki syntetyczne, 
• mieszaniny albo kombinacje. 

Norma warunkuje stosowanie w rękawicach izolacyjnych mankietów. Producenci mogą zastosować mankiety proste albo dzwonowe (z poszerzoną średnicą biegnącą od nadgarstka do mankietu). Drugi z wymienionych modeli doskonale nadaje się do noszenia na grubszych rękawach i może być stosowany również zimą. Producenci mogą zdecydować się zarówno na mankiety bez wzmocnienia (zawinięte), jak i modele wzmocnione, czyli zawinięte. 

Rękawice elektroizolacyjne dedykowane do prac pod napięciem są dostępne w sześciu klasach podzielonych ze względu na właściwości elektryczne. Klasy różnią się wartością napięcia probierczego, czyli napięcia prądu wytrzymywanego przez rękawice w trakcie badania w warunkach oznaczonych w normie. 

Wybierając rękawice, warto wziąć pod uwagę kategorie dedykowane właściwościami specjalnymi. Można zdecydować się na:

• kategorię A, czyli rękawice odporne na działanie kwasu, 
• kategorię H, czyli rękawice odporne na działanie oleju, 
• kategorię Z, czyli rękawice odporne na działanie ozonu, 
• kategorię R, czyli rękawice odporne na działanie kwasu, oleju i ozonu, 
• kategorię C, czyli rękawice odporne na działanie skrajnie niskiej temperatury.

Warto podkreślić, że w rękawicach mogą występować dowolne kombinacje właściwości służących do oznaczenia konkretnej kategorii. 

Na jakie czynniki należy zwrócić uwagę, wybierając rękawice elektroizolacyjne?

Wybierając rękawice elektroizolacyjne, trzeba zwrócić uwagę na wiele czynników. Tylko dobrej jakości model daje gwarancję wygody w trakcie noszenia i maksymalnego zabezpieczenia przed prądem elektrycznym i innymi zagrożeniami. Jak już wiemy, trzeba sprawdzić maksymalne napięcie użytkowania. Kolejnym krokiem jest weryfikacja, do jakiej kategorii należy interesujący model (wybór dotyczy A, H, Z, R oraz C). Konieczne jest sprawdzenie, czy rękawice zapewniają precyzję przy wykonywaniu pracy, gdyż dokładność jest niezbędna w wielu zakładach pracy. Rękawice pięciopalczaste są dedykowane do wszystkich prac wymagających maksymalnej precyzji, pewnego chwytu, a nawet delikatności. Dobre zabezpieczenie może być połączone z maksymalnym komfortem i wysokim poziomem bezpieczeństwa. 

Rękawice elektroizolacyjne sprawdzają się doskonale i zapewniają maksymalną ochronę przed zagrożeniami, jednak trzeba je regularnie sprawdzać. Kontrola powinna odbywać się przed każdym użyciem, a nie od czasu do czasu, jak wydaje się wielu użytkownikom. Niestety, w środowisku, gdzie występuje wiele zagrożeń, rękawice mogą ulec zniszczeniu w każdej chwili. Jak sprawdza się stan rękawic? Istnieje jeden bardzo prosty sposób, a mianowicie wystarczy napompować je powietrzem i skontrolować, czy nie ucieka. Kiedy istnieje nawet najmniejsze ryzyko, że rękawica jest dziurawa albo uszkodzona, nie należy jej używać, gdyż przestaje spełniać wymagania bezpieczeństwa. Warto także wziąć pod uwagę temperaturę, a mianowicie tradycyjne rękawice mogą być używane w temperaturze otoczenia od -25 stopni C do maksymalnie +55 stopni C. Wyjątek od tej reguły stanowią rękawice zaliczane do kategorii C, gdyż można je nosić w temperaturze od -40 stopni C do maksymalnie +55 stopni C. 

Rękawice elektroizolacyjne są wytrzymałe i doskonale zabezpieczają dłonie, jednak należy o nie odpowiednio dbać. Nie sprzyja im światło i ciepło. Warto unikać olejów i smaru, terpentyny, spirytusu oraz silnych kwasów, które bardzo szybko zniszczą wszystkie warstwy. 

Decydując się na rękawice z podwójnym zastosowaniem, a mianowicie zabezpieczającymi przed prądem oraz czynnikami mechanicznymi bardzo ważny jest dobór odpowiedniej wielkości, a także kształtu rękawic zewnętrznych. Tylko odpowiedni model jest w stanie zabezpieczyć przed deformacją naturalnego kształtu rękawic izolacyjnych. 

Norma PN-EN 60903:2006 nie narzuca, jednak rekomenduje wprowadzenie przez producenta minimalnej odległości występującej pomiędzy mankietem rękawicy ochronnej a zakończeniem mankietu rękawicy izolacyjnej. Takie działanie ma na celu zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa i wygody dla użytkownika. Co ważne, odległości wyznacza się dla poszczególnych klas rękawic. Wartości kształtują się następująco:

• klasa 00,0 ma minimalną odległość 13 mm, 
• klasa 1 ma minimalną odległość 25 mm, 
• klasa 2 ma minimalną odległość 51 mm, 
• klasa 3 ma minimalną odległość 76 mm, 
• klasa 4 ma minimalną odległość 102 mm. 

Decydując się na rękawice zaliczane do klasy 3 i 4 wykorzystywane do prac z napięciem elektrycznym minimalna odległość powinna zostać zwiększona o 25 mm. 

Jak używać rękawic elektroizolacyjnych?

Rękawice elektroizolacyjne są w stanie zabezpieczyć przed pogorszeniem stanu zdrowia, a w najgorszym przypadku nawet śmiercią, stąd wybór odpowiedniego modelu, a następnie dbanie o niego odgrywa tak ważną rolę. Stosowanie rękawic jest zabronione, kiedy pojawi się na nich nawet niewielkie zniszczenie czy zostaną zabrudzone. Aby mieć zapewnione bezpieczeństwo, trzeba dokładnie kontrolować wewnętrzną powierzchnię rękawic ochronnych – ostre i wystające zakończenia powinny zwrócić szczególną uwagę. Kontrolę wykonuje się przed każdorazowym włożeniem. 

Rękawice elektrostatyczne można nosić wielokrotnie pod warunkiem, że są zachowane w dobrej kondycji, a po sprawdzeniu żaden z elementów nie budzi wątpliwości użytkownika. Czyszczenie musi odbywać się zgodnie z instrukcją dołączoną przez producenta i z wykorzystaniem odpowiednich produktów. W jaki sposób przechowuje się rękawice? Najlepszym sposobem jest umieszczenie ich w specjalnych pojemnikach albo opakowaniach. Pozycja, w której się znajdują, powinna chronić przed zgnieceniami i załamaniami. Środki ochrony indywidualnej ulegają uszkodzeniu na skutek działania intensywnych promieni słonecznych i sztucznego światła. Nie należy pozostawiać rękawic na działanie ozonu oraz źródeł ciepła. Warto jednak zaznaczyć, że producenci mogą mieć szereg indywidualnych zaleceń zarówno w stosunku do sposobu używania, czyszczenia, jak i przechowywania, stąd konieczne jest dokładne zapoznanie się z instrukcją użytkowania. 

Kiedy mamy do czynienia z rękawicami zaliczanymi do klasy 1, 2, 3 oraz 4 wymagane jest wykonywanie okresowych badań laboratoryjnych i badań elektrycznych. Wykonuje się je minimum raz na 6 miesięcy. Z kolei użytkownicy rękawic zaliczanych do klasy 00 i 0 powinni wykonywać sprawdzian szczelności oraz przed każdym użyciem monitorować stan produktu. 

Znakowanie rękawic 

Producenci stosują szereg symboli i oznaczeń, które mają na celu przekazanie ważnych informacji, a wśród nich:

• symbol podwójnego trójkąta to potwierdzenie, że wybrany model jest dedykowany do prac pod napięciem, 
• numer normy europejskiej razem z rokiem publikacji, 
• nazwa, znak handlowy albo identyfikacja producenta, 
• klasa rękawic, 
• kategoria rękawic, 
• wielkość, 
• numer serii bądź partii, 
• miesiąc i rok produkcji. 

Ważnym elementem, który powinien występować na każdej rękawicy, jest miejsce pozwalające na oznaczenie daty rozpoczęcia korzystania z produktu i daty okresowych kontroli albo badań. Oznaczenie nie może w żaden sposób wpływać na jakość rękawicy. 

Rękawice elektroizolacyjne powinny zostać zapakowane w oddzielne pojemniki albo opakowania  o sporej wytrzymałości, dzięki czemu producent zapewnia maksymalne zabezpieczenie przed uszkodzeniem. Na zewnętrznej stronie opakowania albo pojemnika powinny być umieszczone wszystkie kluczowe informacje. Producent również jest zobowiązany do wprowadzenia szeregu informacji, a wśród nich:

• nazwa i adres producenta albo upoważnionego przedstawiciela, 
• objaśnienie znaczenia wszystkich oznaczeń, 
• opis rodzaju opakowania używanego do transportu, 
• klasa rękawic oraz kategoria, ograniczenia w używaniu, 
• parametry uzyskane w trakcie badań technicznych, 
• termin ważności, 
• wskazówki przechowywania, używania, czyszczenia i dezynfekcji, 
• dane jednostki, która brała udział w kontroli jakości rękawic.