Czym zajmuje się Społeczny Inspektor Pracy?

Społeczny Inspektor Pracy pełni ważną funkcję w przedsiębiorstwie. Zadania są wykonywane przez jedną z zatrudnionych osób. Pracownik odpowiada za reprezentację interesów oraz ochronę uprawnień pracowniczych. 

Społeczny Inspektor Pracy a związki zawodowe

Inspektor Pracy odgrywa ważną rolę w przedsiębiorstwie i najczęściej jest to członek związku zawodowego. Zostaje wybrany przez zatrudnione osoby na czteroletnią kadencję. Za przygotowanie wyborów odpowiadają zakładowe organizacje związkowe. W nielicznych sytuacjach społecznym inspektorem pracy może zostać podmiot niebędący członkiem związku zawodowego, jednak muszą istnieć ku temu wyjątkowe okoliczności. 

Zgodnie z obowiązującymi zasadami Społeczny Inspektor Pracy nie może zajmować stanowiska kierowniczego. Wymaga się od niego wiedzy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Wymogiem jest również pięcioletni staż pracy w branży, do której zakład należy oraz minimum dwuletni staż pracy w kontrolowanym zakładzie. Należy podkreślić, że czteroletnia kadencja może zostać skrócona w przypadku, gdy inspektor nie wywiązuje się z powierzonej funkcji. Za odwołanie odpowiadają pracownicy zakładu.

Jakie obowiązki zostają nałożone na Społecznego Inspektora Pracy?

Społeczny Inspektor Pracy odpowiada za służbę społeczną, zmierzając do zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w przedsiębiorstwie. 

Społeczny Inspektor Pracy zajmuje się:

• kontrolą stanu budynków, maszyn oraz urządzeń technicznych i sanitarnych, 
• weryfikacją procesów technologicznych z uwzględnieniem zasad od bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie, 
• przestrzeganiem przepisów prawa pracy, 
• braniem udziału w weryfikacji przestrzegania przepisów poświęconych ochronie środowiska naturalnego, 
• aktywnym udziałem w kształtowaniu warunków bezpieczeństwa w zakładzie pracy, 
• weryfikacją i wyciąganiem wniosków dotyczących przyczyn wypadków w miejscu pracy, zachorowań na choroby zawodowe oraz monitorowaniem przestrzegania przez przedsiębiorstwo właściwych środków, pozwalających zapobiec wypadkom czy chorobom zawodowym:

ochrona dróg oddechowych, 

ochrona słuchu, 

ochrona głowy, 

ochrona oczu i twarzy, 

odzież robocza i ochronna, 

obuwie robocze i ochronne. 

Społeczny Inspektor Pracy ma prawo wchodzić do pomieszczeń i urządzeń występujących w zakładzie pracy w dowolnym czasie, nie musi uzyskać pozwolenia czy zgody, albo przestrzegać konkretnych ram czasowych. Przysługuje mu również prawo do uzyskiwania od osób kompetentnych ważnych informacji. Może ubiegać się o wgląd do dokumentów, pod warunkiem że są bezpośrednio lub pośrednio związane z zakresem jego pracy.

Jakie działania podejmuje Społeczny Inspektor Pracy?

Wiemy już, że Społeczny Inspektor Pracy sprawuje nadzór nad warunkami bezpieczeństwa i higieny pracy — to nie jedyne przysługujące mu prawo. Dodatkowo ma możliwość wydawania zaleceń oraz wprowadzania uwag do księgi zaleceń. Po zaobserwowaniu licznych uchybień i nieścisłości ma możliwość złożyć wniosek o kontrolę Państwowej Inspekcji Pracy. Społeczny Inspektor Pracy jest członkiem zespołu wyznaczonego do określania okoliczności oraz przyczyn wypadków przy pracy. Przypisana zostaje mu funkcja zastępcy przewodniczącego komisji BHP w zakładzie pracy.

Jeżeli osoby zatrudnione w zakładzie pracy, nad którym sprawowana jest piecza, postępują niezgodnie z regulaminem pracy albo przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, Społeczny Inspektor Pracy ma możliwość zwrócenia im uwagi. Gdy podjęte działania nie przyniosą oczekiwanych rezultatów, inspektor ma możliwość złożenia wniosku do przełożonego o ponowne przeszkolenie zatrudnionych osób w celu unikania błędów, a także ograniczenia ryzyka chorób zawodowych i wypadków przy pracy. 

Społeczna Inspekcja pracy – struktura

W skład Społecznej Inspekcji pracy wchodzą następujące osoby:

• zakładowy społeczny inspektor pracy — powoływany dla całego zakładu pracy, 
• oddziałowi (znani również jako wydziałowi) społeczni inspektorzy pracy — dedykowani dla poszczególnych oddziałów (wydziałów), 
• grupowi społeczni inspektorzy pracy — dedykowani dla komórek organizacyjnych oddziałów (wydziałów).

Zakładowe organizacje związkowe odpowiadają za dopasowanie wymienionych pozycji do struktury zakładu pracy.

Jakie wynagrodzenie otrzymuje społeczny inspektora pracy?

Odgórnie przyjęte zasady wskazują, że praca świadczona przez Społecznych Inspektorów Pracy odbywa się poza godzinami pracy. Gdy ich obowiązki pokrywają się z harmonogramem pracy, prawo do wynagrodzenia nie zostaje im odebrane.

W sytuacji, gdy ilość obowiązków Społecznego Inspektora Pracy wymaga sporych nakładów czasu, należy złożyć wniosek do kierownika zakładu pracy umożliwiającego wyznaczenie miesięcznego wynagrodzenia zryczałtowanego do wysokości nieprzekraczającej wynagrodzenia za 30 godzin pracy osoby pełniącej funkcję Społecznego Inspektora Pracy. W szczególnych przypadkach wartość wynagrodzenia zostaje podwyższona do wysokości nieprzekraczającej wynagrodzenia za 60 godzin pracy.

Jeżeli w miejscu nadzorowanym przez inspektora występuje szczególne zagrożenie zdrowia i życia zatrudnionych osób, a zgodnie z warunkami pracy nadzór sprawowany przez Społecznego Inspektora Pracy jest konieczny, nie ma przeciwwskazań, aby został zwolniony na czas pełnienia funkcji zakładowego Społecznego Inspektora Pracy z obowiązku kontynuowania pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

Podsumowanie

Społeczny Inspektor Pracy wykonuje swoją rolę przede wszystkim dla osób zatrudnionych w zakładzie. Weryfikuje i dba o odpowiednie warunki bezpieczeństwa, ale sprawdza też, czy pracownicy przestrzegają przepisów BHP oraz przepisów prawa pracy. To skuteczny sposób, aby ograniczyć wypadki i zachorowania na choroby zawodowe.