Ewakuacja odgrywa szczególnie ważną rolę w przypadku zagrożenia pożarowego, gdyż znając cały proces pracownicy i inne osoby znajdujące się w budynku mogą go szybko i skutecznie opuścić. Właściwe postępowanie pozwala maksymalnie ograniczyć urazy i straty w ludziach. Jak krok po kroku powinna odbywać się ewakuacja?

Jak prawidłowo ewakuować ludzi?

Zatrudnione osoby muszą być przeszkolone z podstawowych zasad postępowania w przypadku zagrożenia pożarowego. To skuteczny sposób, aby ograniczyć ryzyko kontuzji, straty ludzi i innych poważnych konsekwencji. Jak wygląda ewakuacja?

Podstawowa procedura ewakuacyjna

Zatrudnione osoby muszą być odpowiednio przeszkolone w zakresie procedur i instrukcji przeciwpożarowych oraz ewakuacyjnych. Muszą dokładnie zapoznać się z planem ewakuacji z budynku i znać miejsce zbiórki w przypadku ewakuacji. Przepisy zobowiązują pracodawców do oznaczenia drogi ewakuacyjnej i wyznaczenia drzwi ewakuacyjnych, które nie mogą być zablokowane — mają służyć do szybkiego opuszczenia budynku w przypadku pożaru. 

Na drodze ewakuacyjnej nie mogą znaleźć się żadne przeszkody, wymagana jest także odpowiednia szerokość drzwi, która ułatwi całą procedurę.

Pracodawca ma obowiązek wyznaczyć punkty zbiórki na zewnątrz budynku, gdzie udają się wszystkie osoby po wyjściu ze strefy zagrożenia. Pracodawca albo koordynator odpowiada za przeliczenie pracowników i upewnienie się, że wszyscy są bezpieczni. 

Bardzo istotne jest wyznaczenie osób kierujących ewakuacją. Jeżeli na miejscu zdarzenia są osoby niepełnosprawne, trzeba im pomóc.

W trakcie ewakuacji bardzo istotne jest zachowanie spokoju. Panika jest niewskazana, dlatego nie należy biegać, krzyczeć i panikować. Zamiast tego lepszy jest energiczny i zdecydowany krok, co pozwala maksymalnie ograniczyć ryzyko potknięcia, poślizgnięcia się czy upadku. 

Trzeba pamiętać, aby pod żadnym pozorem nie korzystać z windy, a do opuszczenia budynku wykorzystać klatkę schodową. 

Sporym problemem w trakcie ewakuacji jest zadymienie. W przypadku pojawienia się dymu należy zniżyć się jak najbliżej do podłogi, gdyż powietrze jest tam chłodne i czystsze. Pod żadnym pozorem nie należy wdychać dymu, gdyż wykazuje toksyczne działanie, a nawet może przyczynić się do poparzenia dróg oddechowych. Jeżeli dymu jest naprawdę dużo, usta i nos należy zakryć wilgotną chusteczką albo ręcznikiem. 

Pod żadnym pozorem nie należy wracać do budynku, nawet jeżeli pozostawiono tam przedmioty osobiste, czy ważne dokumenty.

W trakcie ewakuacji trzeba przekazać informację o zagrożeniu innym pracownikom, aby wszyscy jak najszybciej mogli opuścić budynek. 

Pracodawca powinien organizować regularne ćwiczenia dla zatrudnionych osób, co pozwala przypomnieć procedurę ewakuacyjną. 

Próbna ewakuacja w miejscu pracy

Rekomendowane jest regularne przeprowadzanie ewakuacji próbnych, które muszą odbywać się zgodnie z obowiązującymi przepisami. Próbna ewakuacja ma na celu przekazanie pracownikom szczegółowych informacji dotyczących postępowania w przypadku pożaru albo innej katastrofy. 

Art. 3 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 roku o ochronie przeciwpożarowej wskazuje, że osoba fizyczna, osoba prawna, organizacja albo instytucja korzystająca ze środowiska, budynku, obiektu bądź terenu jest zobowiązana zabezpieczyć je przed zagrożeniem pożarowym albo innym miejscowym zagrożeniem. 

Zarówno ustawa, jak i ogólne przepisy BHP w pracy wskazują, że skutecznym sposobem ochrony obiektu przed zagrożeniem pożarowym jest regularne przeprowadzanie próbnej ewakuacji. Gdy przedsiębiorca albo inny zobowiązany podmiot nie zagwarantuje wymaganej ochrony, nałożona zostaje na niego kara finansowa. 

Osoba wykonująca próbną ewakuację musi dobrze znać wszystkie drogi ewakuacyjne i znać sposób, w jaki przeprowadzić przez nią pracowników, mieć informacje o potencjalnych zagrożeniach, które występują na obszarze zakładu pracy albo budynku, mieć informacje na temat stanu osobowego załogi, wiedzieć, kto musi zostać poinformowany w przypadku zagrożenia pożarowego. Od koordynatora wymaga się także znajomości obsługi podstawowych sprzętów i ich lokalizacji w budynku — mowa przede wszystkim o wężach strażackich i gaśnicach. Wyznaczona osoba musi poinformować pracowników, gdzie znajduje się miejsce zbiórki oraz przekazać szczegółowe wytyczne, jak należy zachowywać się po ewakuacji. Koordynator musi wiedzieć, jak gasić pożary i kiedy wykorzystać te umiejętności. 

Zatrudnione osoby, które biorą udział w próbnej ewakuacji, wliczają ją do czasu pracy, mimo iż pracownicy nie mają wtedy możliwości wykonywania powierzonych obowiązków. 

W sytuacji, kiedy próbna ewakuacja ma miejsce w godzinach nadliczbowych, pracodawca ma obowiązek zapłacić pracownikowi odpowiednią kwotę za dłuższy czas pracy. 

Pracownicy muszą pamiętać, że zarówno w trakcie próbnej ewakuacji, jak i prawdziwego pożaru zabrania się ratowania dokumentów firmowych, sprzętu oraz rzeczy osobistych, gdyż celem ewakuacji jest jak najszybsze opuszczenie budynku, co pozwala ograniczyć uszkodzenia ciała i inne niekorzystne zjawiska. 

Jeżeli w zakładzie pracy funkcjonuje system zmianowy, pracodawca ma obowiązek wyznaczyć jednego koordynatora na każdą zmianę. Odpowiada on za kierowanie ewakuację w trakcie pożaru, udanie się w wyznaczone miejsce, sprawdzenie, czy wszyscy pracownicy opuścili zagrożony budynek. Zadaniem koordynatora jest także poinformowanie właściwej służby i w spokoju oczekiwanie na dotarcie pomocy. 

Osoby, które zostały ewakuowane, pozostają na miejscu zbiórki tak długo, aż przekazana zostanie im informacja, że zagrożenie ustało.