Zgodnie z przepisami prawa, jeżeli w nieruchomości powstają odpady komunalne, właściciel ma obowiązek dostarczenia do swojej gminy zgodnej z miejscem zamieszkania deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Gminy ustalają indywidualne stawki w drodze uchwały, a informacja na ten temat zostaje przekazana mieszkańcom. Składanie deklaracji jest obowiązkowe, a działanie niezgodne z przepisami rodzi szereg poważnych konsekwencji, których należy za wszelką cenę unikać. W dzisiejszej publikacji dowieziesz się, jakie obowiązują zasady w trakcie składania deklaracji, jak obliczane są koszty wywozu śmieci, a także co grozi właścicielowi nieruchomości, który nie dopełni swoich obowiązków. 

Gospodarowanie odpadami komunalnymi – kogo obowiązuje i jak złożyć deklarację?

Ustawa z dnia 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach zobowiązuje właścicieli domów, zarządy spółdzielni mieszkaniowej oraz zarządy wspólnoty mieszkaniowej do składania deklaracji dotyczących gospodarowania odpadami. Mowa o gospodarowaniu śmieciami. Zgodnie z obowiązującymi zasadami deklarację można dostarczyć w formie listownej, czyli wydrukować, uzupełnić, a następnie przesłać listem poleconym na właściwy adres albo skorzystać z opcji dostarczenia deklaracji w formie elektronicznej. Trzecia opcja zakłada osobistą wizytę w urzędzie. Poniżej przedstawiamy wszystkie zasady obowiązujące przy składaniu deklaracji. Dowiesz się także, jak postępować i jakie są konsekwencje działania niezgodnie z przepisami. 

W jakich terminach należy składać deklarację o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami?

Zgodnie z obowiązującymi zasadami deklaracje o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi należy złożyć z zachowaniem podanych poniżej terminów:

• dla właścicieli składających pierwszą deklarację obowiązuje 14-dniowy termin na złożenie deklaracji, liczony od momentu zamieszkania w danej nieruchomości przez pierwszego mieszkańca (w stosunku do nieruchomości, które już zostały zamieszkane), 
• następna deklaracja/zmiana danych wskazanych w deklaracji obowiązuje do 10 dnia miesiąca odbywającego się po miesiącu, kiedy wystąpiła zmiana danych stanowiących podstawę wyznaczenia wysokości należnej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, 
• zmiana uwarunkowana śmiercią mieszkańca – obowiązuje termin do 6 miesięcy, liczonych od momentu tego zdarzenia. 

Odpady komunalne – co to jest?

Nazwa odpady komunalne i bytowe jest używana zamiennie, ale używając języka potocznego, chodzi o śmieci. Chodzi o odpady, które:

• są produkowane w gospodarstwach domowych, 
• powstają w innych miejscach, jednak ze względu na swój charakter albo skład są zbliżone do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. Warunkiem jest tutaj, aby odpady nie zostały zakwalifikowane do grupy odpadów niebezpiecznych. 

Zbieranie odpadów komunalnych to zadanie powierzane gminie albo związkom międzygminnym. Zarówno same zasady, jak i cała organizacja odbioru śmierci od mieszkańców z obszaru danej gminy zostają wyznaczone poprzez właściwe uchwały rady gminy. 

Dla kogo deklaracja jest obowiązkowa?

Obowiązek składania deklaracji do właściwego urzędu zostaje nałożony na właścicieli nieruchomości, jednak nie tylko. Sprawy związane z odpadami komunalnymi są zobowiązujące dla:

• współwłaścicieli, 
• użytkowników wieczystych, 
• jednostek organizacyjnych albo osób mających nieruchomości w zarządzaniu, albo użytkowaniu, 
• innych podmiotów władających nieruchomością. 

Z podanych zapisów jasno wynika, że obowiązek dostarczenia deklaracji może spoczywać na więcej niż kilku właścicielom, jednak w takiej sytuacji odpowiedzialność spoczywa na podmiocie, który rzeczywiście włada nieruchomością. Chociaż nie ma przeciwwskazań, żeby właściciele zdecydowali się podpisać umowę, która wskazuje na podmiot zobowiązany do dostarczenia kompletnej deklaracji i zajmowania się innymi obowiązkami, które wynikają z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. 

Obowiązek składania deklaracji ciąży też na  właścicielach nieruchomości, w których nie mieszkają żadni lokatorzy, ale, pod warunkiem że rada gminy podjęła uchwałę o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie mieszkają żadni mieszkańcy, a występują odpady komunalne. Istnieje jednak sposób, aby tego uniknąć. W tym celu wymagane jest złożenie deklaracji o wyłączeniu się z systemu odbierania odpadów komunalnych, za których organizację odpowiada gmina. W dokumencie musi znaleźć się informacja o gminnej jednostce albo przedsiębiorcy, który zajmie się odbiorem odpadów. 

Gdy nieruchomość jest zabudowana budynkiem wielolokatorowym, gdzie lokale stanowią osobną własność deklarację, za kwestie formalne związane z wywozem śmieci odpowiada zarząd wspólnoty mieszkaniowej albo spółdzielni mieszkaniowej, zamiast właścicieli poszczególnych lokali, co pozwoli zaoszczędzić sporo czasu i uniknąć błędów oraz formalności. Jak to należy rozumieć? Chodzi o to, że osoba mająca spółdzielcze prawo do lokalu albo rzeczywiście zamieszkująca lokal, który jest częścią spółdzielni mieszkaniowej, nie ma obowiązku dostarczania deklaracji samodzielnie. 

W jakich sytuacjach regulowanie opłaty za odbiór odpadów komunalnych jest obowiązkowe?

Odbiór śmieci jest płatny w następujących sytuacjach:

• miejsce jest zajmowane przez mieszkańców – wymagana kwota jest regulowana za każdy miesiąc, kiedy nieruchomość zamieszkują mieszkańcy,  
• miejsce nie jest zajmowane przez mieszkańców, ale powstają tam odpady komunalne – trzeba regulować opłaty za każdy miesiąc, w którym w tej nieruchomości powstają odpady komunalne, 
• występuje tam domek letniskowy albo inna nieruchomość używana w celach rekreacyjno-wypoczynkowych – niezbędne jest uregulowanie opłaty za rok, a czas używania nieruchomości nie odgrywa większego znaczenia. 

Rada gminy ma prawo zdecydować o narzuceniu obowiązku odbierania śmieci od właścicieli nieruchomości, nawet jeżeli nie są zamieszkane, ale powstają w nich odpady komunalne. 

W jaki sposób wyliczyć opłatę za odbiór śmieci?

Rada gminy dla nieruchomości zamieszkałych to organ odpowiadający za wybór metody stosowanej do wybierania kwoty, jaką mieszkańcy muszą płacić za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W tym miejscu trzeba zaznaczyć, że ustawa przewiduje kilka metod wyznaczania opłaty za gospodarowanie odpadami. 

Opłata wskazana w deklaracji to iloczyn wybranej przez gminę stawki za odbiór odpadów wyznaczonej przez radę gminy oraz przy pomocy jednej z podanych poniżej danych:

• liczby mieszkańców, którzy zamieszkują daną miejscowość, albo
• ilości zużytej wody w danej nieruchomości, albo
• powierzchni lokalu mieszkalnego.

Rada gminy bardzo często różnicuje stawki opłat, gdyż są one uwarunkowane powierzchnią użytkową lokalu mieszkalnego, ilością wykorzystanej wody w danej nieruchomości albo lokalu mieszkalnego, liczbie mieszkańców, którzy mieszkają w danej nieruchomości albo ilości zużytej wody w gospodarstwie domowym, a także odbieraniem odpadów z terenów miejskich albo wiejskich. 

Wyznaczając stawkę opłaty za odbiór odpadów obowiązującą na obszarze gminy, rada gminy zwraca uwagę na następujące kwestie:

• liczba mieszkańców, którzy mieszkają w danej gminie, 
• ilość wytwarzanych na obszarze gminy odpadów komunalnych, 
• koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, 
• przypadki, kiedy właściciele nieruchomości wytwarzają odpady nieregularnie – mowa o nieruchomościach, gdzie odpady powstają tylko sezonowo. 

Radzie gminy przysługuje prawo wyznaczenia wyższych stawek i trzeba sobie zdawać z tego sprawę. Takie rozwianie jest stosowane, gdy odpady komunalne nie zostają zbierane oraz odbierane w sposób selektywny. 

Wyższa stawka nie może być mniejsza od dwukrotnej stawki za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz nie większa niż czterokrotna wysokość stawki za gospodarowanie odpadami komunalnymi. 

Wyznaczone przez gminę stawki nigdy nie przekraczają maksymalnych stawek opłat. Obliczanie maksymalnej stawki opłat wyznacza ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. 

Selektywna zbiórka odpadów

W całej Polsce trzeba przestrzegać tych samych zasad odnośnie do gospodarowania odpadami komunalnymi i zbierania odpadów w sposób selektywny. 

Do odpadów selektywnych zaliczamy:

• papier, włączając do tego tekturę, odpady opakowaniowe z papieru, odpady opakowaniowe z tektury, 
• szkło, wliczając do tego odpady opakowaniowe ze szkła, 
• metale oraz tworzywa sztuczne, wliczając do tego odpady opakowaniowe z metali, odpady tworzyw sztucznych, czyli odpady opakowaniowe tworzyw sztucznych oraz odpady opakowaniowe wielomateriałowe, 
• odpady ulegające biodegradacji.

W Polce obowiązuje następująca kolorystyka pojemników, a także jednolite oznaczenie:

• niebieskie z napisem „Papier” jest dedykowane dla odpadów oraz opakowań z papieru albo tekstury, 
• zielony z napisem „Szkło” służy do wyrzucania odpadów ze szkła oraz jest dedykowany na opakowania szklane, 
• żółty z napisem „Metale i tworzywa sztuczne” jest przeznaczony na odpady metali oraz opakowania metalowe i odpady, a także opakowania z tworzyw sztucznych, wliczając do tego opakowania wielomateriałowe, 
• brązowy z napisem „Bio” jest dedykowany na odpady, które ulegają biodegradacji, wliczając do tego bioodpady.

Może dojść do sytuacji, że właściciel nieruchomości albo zarządca nie zajmuje się selektywną gospodarką śmieciami i w takiej sytuacji stosowna informacja zostaje przekazana do wójta, burmistrza albo prezydenta miasta. Kolejnym krokiem jest wszczęcie postępowania w sprawie wyznaczenia wysokości opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Nowa opłata nie może jednak  być mniejsza niż dwukrotność, ale nie większa niż czterokrotność stawki wyznaczonej przez radę gminy dla gospodarowania odpadami komunalnymi.

Jakie obowiązki mają właściciele nieruchomości?

Właściciel nieruchomości bierze na siebie szereg obowiązków związanych z gospodarką odpadami. Przede wszystkim zajmuje się wyposażeniem nieruchomości w worki albo pojemniki dedykowane do zbierania odpadów komunalnych, następnie zachowuje je we właściwym stanie sanitarnym, porządkowym oraz technicznym, równocześnie zachowuje w prawidłowych stanie sanitarnym i porządkowym miejsca gromadzenia odpadów, z zastrzeżeniem, że na mocy uchwały rady gminy obowiązki w całości albo w części są regulowane przez gminę. 

Drugi obowiązek właściciela polega na przyłączeniu nieruchomości do występującej sieci kanalizacyjnej albo wzbogacenie nieruchomość w zbiornik bezodpływowy nieczystości ciekłych lub w przydomową oczyszczalnię ścieków bytowych, które są zgodne z wyznaczonymi przez ustawodawcę wymaganiami. Oczywiście dwa wskazane rozwiązania są dedykowane do przypadków, gdy przyłączenie do sieci jest z różnych względów niemożliwe. 

Właściciel jest zobowiązany zbierać odpady komunalne w sposób selektywny i przestrzegać konkretnych wymagań z tym związanych. 

Właściciel ma obowiązek gromadzić nieczystości ciekłe w zbiornikach bezodpływowych. Kolejny obowiązek to usuwać zebrane na obszarze nieruchomości odpady komunalne i nieczystości ciekłe w sposób odpowiadający obowiązującym przepisom. 

Właściciel zostaje zobowiązany do sprzątania błota, śniegu, lodu oraz pozostałych zanieczyszczeń, które znajdują się na chodnikach położonych wzdłuż zajmowanej nieruchomości. Na końcu właściciel musi pamiętać o pozostałych obowiązkach wyznaczonych w regulaminie utrzymania czystości oraz porządku na obszarze gminy. 

Gospodarowanie odpadami komunalnymi – kilka słów podsumowania

Każda gmina ustala indywidualne stawki w trakcie wyznaczania opłaty za odbiór odpadów komunalnych. Stosowna deklaracja uzupełniona przez właściciela musi zostać dostarczona do urzędu w terminie 14 dni, liczonych od momentu zamieszkania pierwszego mieszkańca albo wystąpienia na obszarze nieruchomości odpadów. 

Sprawy formalne załatwia się w urzędzie miasta albo gminy lub opcjonalnie w urzędzie miasta na prawach powiatu. 

Jeżeli konieczna okaże się zmiana danych, które zostały dostarczone do urzędu, niezbędne jest przesłanie nowej deklaracji. Działanie musi mieć miejsce w terminie do 10 dnia miesiąca, który następuje po miesiącu zmiany. Z kolei opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi w nowej wysokości należy uregulować za miesiąc, kiedy zmiana miała miejsce. 

Wysyłanie deklaracji gospodarowania odpadami komunalnymi to obowiązek wszystkich właścicieli nieruchomości oraz zarządców, a niedopełnienie wiąże się z szeregiem konsekwencji, których warto unikać.